Шардара ауданында жастарға арналған құқықтық сана мен мәдениет тақырыбында сынып сағаты өтті

Түркістан облысы, Шардара қаласы,М.Горький атындағы жалпы орта мектебінде 26 қараша күні бірінші және екінші ауысымдағы оқушылар арасында қазақ және орыс сыныптарында «Адалдық сағаты» тақырыбында сынып сағаттары өткізілді. Адалдық сағатының мақсаты: Оқушыларды тәрбиелеуде жастардың бойында жағымды қарым-қатынастар адамгершілік нормалар негізін құрайтын тұлғалық деңгейін арттыру, олардың құқықтық санасы мен құқықтық мәдениет; іс-әрекеттік тәсілдер үйренуі.
Құқықтық мәдениет – бұл әр адамның заңды түсінуі, құқықтық нормаларды құрметтеуі және құқықтық қағидаттарды күнделікті өмірде ұстануы. Құқықтық мәдениет қоғамда заңдылықты қамтамасыз етіп, азаматтардың құқықтарын қорғауға және олардың өзара қарым-қатынасын реттеуге ықпал етеді. Ол азаматтардың құқықтық сауаттылығын, құқыққа құрметін және заңдарды орындауға деген жауапкершілігін көрсетеді. Құқықтық мәдениетті қалыптастыру жолдары: Отбасылық тәрбие – құқықтық мәдениетті қалыптастыру отбасынан басталады. Балаларға отбасында адалдық, әділдік, жауапкершілік сияқты құндылықтарды үйрету арқылы құқықтық сананың негіздері қаланады. Мысалы, ата-аналар балаларға жеке құқықтардың маңыздылығын, басқа адамдардың құқығын сыйлауды түсіндіріп, заңды ұстанудың қажеттілігін көрсете алады. Білім беру жүйесі – мектептер мен университеттерде құқықтық білім беруді дамыту маңызды. Құқық негіздерін оқыту арқылы жас ұрпақ құқықтық сауаттылықты меңгеріп, заңдарды құрметтеуге үйренеді. Мектептегі құқықтық тәрбиелеу азаматтарға өз құқықтарын қорғау жолдарын үйретеді және құқықтық мәдениетті қалыптастырады. Құқықтық ақпараттандыру – бұқаралық ақпарат құралдары, интернет ресурстар мен арнайы басылымдар арқылы құқықтық сауаттылықты арттыру азаматтардың заңдарды білуіне ықпал етеді. Әртүрлі құқықтық мәселелер мен оларды шешу жолдарын түсіндіретін бағдарламалар мен мақалалар халықтың құқықтық мәдениетін дамытуда маңызды рөл атқарады. Қоғамдық ұйымдардың рөлі – құқық қорғау ұйымдары мен қоғамдық бірлестіктер азаматтарға құқықтық көмек көрсету, заңды түсіндіру және олардың құқықтарын қорғау бойынша түрлі шаралар ұйымдастырады. Қоғамдық ұйымдар құқықтық мәдениетті қалыптастыруға үлес қосып, азаматтарды заңдарға бағынуға шақырады. Тәртіп сақтауды қадағалау – заң бұзушылықтарға қарсы әрекет ету, құқық бұзушылықтардың алдын алу және әділ құқық қорғау жүйесін құру құқықтық мәдениетті нығайтады. Егер заң бұзғандар әділ жауапкершілікке тартылса, азаматтар заңды құрметтеуге және құқықтық тәртіпті сақтауға ынталы болады. Жеке тұлғалық құқықтық тәжірибе – азаматтар өз өмірінде заңға сәйкес әрекет ете отырып, құқықтық мәдениетті қалыптастыра алады. Мысалы, келісімшарттар жасасқанда, салық төлеу, тұтынушы құқықтарын қорғау сияқты әрекеттерде заң талаптарын орындау арқылы өз құқықтық мәдениетін дамытады. Құқықтық оқиғалар мен тренингтерге қатысу – құқықтық мәдениетті дамыту үшін заңгерлердің кеңесіне жүгіну, құқықтық тренингтерге, семинарларға қатысу арқылы азаматтар құқықтарын қорғау және міндеттерін орындау тәжірибесін арттырады. Мемлекеттің құқықтық саясат жүргізуі – мемлекет құқықтық мәдениетті қалыптастыру үшін тиімді заңдар мен ережелер қабылдауы қажет. Мемлекет құқықтық мәдениетті арттыруға бағытталған саясат жүргізсе, бұл азаматтардың құқықтық сауаттылығын арттырып, құқықтық мемлекет құруға көмектеседі. Құқықтық мәдениеттің қалыптасу нәтижелері: Заңға құрмет – азаматтар заң талаптарын ерікті түрде сақтайды және заңды құрметтейді. Әлеуметтік әділеттілік – құқықтық мәдениет қалыптасқан қоғамда әділеттілік пен теңдік басым болады, өйткені әр азамат өз құқықтары мен міндеттерін біледі және оларды орындауға тырысады. Қоғамдық тәртіп пен тұрақтылық – құқықтық мәдениет құқық бұзушылықтың алдын алуға көмектесіп, қоғамдағы тыныштықты сақтайды.
Тұрақты даму – құқықтық мәдениет азаматтарға өз құқықтарын қорғау және заң аясында әрекет ету мүмкіндігін береді, бұл қоғамның экономикалық және әлеуметтік дамуына оң ықпал етеді. Құқықтық мәдениетті қалыптастыру ұзақ және тұрақты процесс, бірақ ол қоғамның дамуына және азаматтардың құқықтарын қорғауға үлкен ықпал жасайды. Құқықтық мәдениеті жоғары қоғамда әділеттілік, заңдылық және тұрақтылық қамтамасыз етіледі.
Қоғамның құқықтық сауатты болуы – бұл азаматтардың құқықтық білім деңгейінің, заңдарды түсіну мен қолдану қабілетінің, сондай-ақ құқықтық мәдениеттің жоғары деңгейі. Құқықтық сауаттылық қоғамның барлық мүшелерінің құқықтарын, бостандықтарын және міндеттерін білуіне, құқықтық нормаларды ұстануға және заңды құрметтеуге мүмкіндік береді. Құқықтық сауаттылықтың маңызы: Азаматтардың құқықтарын қорғау – құқықтық сауатты қоғамда азаматтар өз құқықтарын қорғай алады. Олар заңдық қорғауға, әлеуметтік құқықтарға және бостандықтарға қол жеткізу үшін құқықтық механизмдерді қолдана алады. Заң бұзушылықтардың алдын алу – құқықтық сауаттылық азаматтардың заңды бұзбауға және құқыққа қарсы әрекеттерден аулақ болуға ықпал етеді. Бұл құқық бұзушылықтарды азайтады және қоғамдағы құқықтық тәртіпті нығайтады. Әлеуметтік әділеттілік – құқықтық сауатты қоғамда азаматтар өз құқықтарын, бостандықтарын және міндеттерін түсініп, бір-біріне құрметпен қарайды. Бұл әлеуметтік теңдік пен әділеттілікті қамтамасыз етеді. Құқықтық мәдениетті арттыру – құқықтық сауаттылықтың артуы қоғамның құқықтық мәдениетін қалыптастырады. Бұл азаматтардың заңдарды, құқықтарды және міндеттерді құрметтеуді насихаттайды. Экономикалық дамуға ықпал ету – құқықтық сауатты азаматтар заңды қолдану арқылы кәсіпкерлікті дамытуға, инвестициялар тартуға, бизнесті қорғауға және әлеуметтік-экономикалық процестерді тиімді басқаруға мүмкіндік алады. Құқық қорғау органдарына қолдау көрсету – құқықтық сауатты қоғам құқық қорғау органдарының жұмысын түсініп, оларға сенім артады. Бұл құқық қорғау органдары мен қоғам арасындағы қарым-қатынасты нығайтады. Құқықтық сауаттылықты арттыру жолдары: Білім беру жүйесі – мектептер мен жоғары оқу орындарында құқықтық білім беру бағдарламаларын енгізу, құқық негіздері курстарын өткізу. Бұл жастардың құқықтық сауаттылығын арттырады. Құқықтық ақпараттандыру – бұқаралық ақпарат құралдары, интернет ресурстары мен арнайы басылымдар арқылы құқықтық ақпараттың қолжетімділігін қамтамасыз ету. Азаматтарға құқықтарын түсіндіретін ақпараттық науқандар өткізу. Құқық қорғау ұйымдарының қызметі – қоғамдық ұйымдар, құқық қорғау институттары мен адвокаттық кеңселер азаматтарға құқықтық көмек көрсету, құқықтық сауаттылықты арттыруға бағытталған семинарлар мен тренингтер ұйымдастыру. Азаматтық қоғамның рөлі – азаматтардың құқықтарын қорғау мен құқықтық сауаттылықты арттыру мақсатында қоғамдық қозғалыстар мен ұйымдарға қатысу. Бұл құқықтық мәдениетті дамытуға ықпал етеді. Құқықтық мәдениетті насихаттау – азаматтарды заңды, құқықтарды және міндеттерді түсінуге, оларды орындауға ынталандыру. Заңның тиімділігін, әділеттілігін және қоғамдағы рөлін түсіндіру. Құқықтық оқиғалар мен тәжірибелер – азаматтардың құқықтарын қорғауға байланысты іс-шараларға қатысу, құқық қорғаушылар мен адвокаттармен сұхбаттасу. Қоғамның құқықтық сауатты болуы – бұл қоғамның дамуы мен тұрақтылығын қамтамасыз ететін маңызды фактор. Құқықтық сауаттылық азаматтарға өз құқықтарын қорғауға, заңды сыйлауға және әділ қоғам құруға мүмкіндік береді. Заңның үстемдігі, құқықтық тәртіп және азаматтардың құқықтарын қорғау тек құқықтық сауатты қоғамда ғана мүмкін болады.
Жастардың заңды білуі – бұл жастардың құқықтық білім деңгейі, заңдарды түсінуі және өз құқықтары мен міндеттерін білу қабілеті. Жастардың құқықтық сауаттылығы олардың қоғамдағы рөлі мен жауапкершілігін арттыруға, құқық бұзушылықтардың алдын алуға және азаматтық жауапкершілікті сезінуге мүмкіндік береді. Жастардың заңды білуінің маңыздылығы: Құқықтарды қорғау – жастар өз құқықтарын білу арқылы оларды қорғауға, заң бұзушылықтарға қарсы әрекет етуге, өз мүдделерін жүзеге асыруға мүмкіндік алады. Мысалы, еңбек құқықтары, білім алу құқықтары, әлеуметтік құқықтар туралы ақпарат жастарға өз құқықтарын тиімді пайдалануына көмектеседі. Әлеуметтік жауапкершілік – заңдарды білу жастардың қоғамда белсенді азамат болып, құқықтық тәртіпті сақтауға және әділдікті қорғауға ықпал етеді. Заңды түсіну арқылы жастар құқық бұзушылықтарға қарсы тұрып, қоғамдық тәртіпті қолдай алады. Азаматтық құқықтар мен бостандықтарды түсіну – жастардың заңды білуі оларды азаматтық құқықтары мен бостандықтарын түсінуге үйретеді. Олар Конституция мен заңнамалық актілердегі құқықтары мен міндеттерін білу арқылы өздері мен өзгелердің құқықтарын қорғау мүмкіндігін алады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру – заңды білетін жастар сыбайлас жемқорлыққа, заңсыздықтарға және құқық бұзушылықтарға қарсы тұра алады. Олар өз құқықтарын қорғау мен құқық бұзушылықтарды анықтауда белсенді рөл атқарады. Жұмысқа орналасу мүмкіндіктері – жастардың заңды білуі еңбек құқықтары мен еңбек шарттарын түсінуге көмектеседі. Олар жұмысқа орналасқанда заңды құқықтарын қорғау, еңбек шарттарын түсіну, жалақыны және әлеуметтік кепілдіктерді білу маңызды. Жастардың заңды білуін арттыру жолдары: Білім беру жүйесі – мектептер мен жоғары оқу орындарында құқық негіздері курстарын енгізу. Жастарға құқықтық білім беру бағдарламалары мен семинарларды ұйымдастыру. Тренингтер мен семинарлар – құқық қорғаушылар мен адвокаттар, азаматтық қоғам ұйымдарының өкілдері жастарға арналған тренингтер мен семинарлар өткізу. Бұл шаралар жастардың құқықтық сауаттылығын арттыруға көмектеседі. Ақпараттық кампаниялар – құқықтық сауаттылықты арттыру мақсатында ақпараттық науқандар, буклеттер, веб-сайттар мен әлеуметтік желілер арқылы ақпарат тарату. Жастарға заңдар мен құқықтық нормалар туралы ақпарат беру. Құқықтық кеңес беру – жастарға құқықтық көмек көрсету үшін құқық қорғау ұйымдары мен адвокаттардың кеңестерін ұйымдастыру. Жастар өз құқықтары мен міндеттерін түсіну үшін тегін кеңес ала алады. Азаматтық қоғаммен байланыс – жастардың құқықтық білімін арттыру мақсатында азаматтық қоғам ұйымдары мен құқық қорғаушы топтармен бірлесіп жұмыс жасау. Бұл жастарға құқықтық қорғау механизмдері мен мүмкіндіктерін түсінуге көмектеседі. Практикалық тәжірибе – жастарды құқықтық проблемаларды шешуге тарту, мысалы, құқық қорғау органдарында, адвокаттық кеңселерде, әлеуметтік ұйымдарда тәжірибеден өткізу. Бұл жастардың құқықтық білімдерін практикалық тұрғыда қолдануына мүмкіндік береді. Жастардың заңды білуі – қоғамның тұрақтылығы мен әділдігін қамтамасыз етудің негізі. Жастар құқықтарын қорғауға, азаматтық жауапкершілікті сезінуге және құқықтық мәдениетті қалыптастыруға мүмкіндік алғанда, бұл олардың қоғамдағы рөлін күшейтіп, заңға құрмет көрсетуге және құқықтық тәртіпті сақтауға ықпал етеді. Құқықтық білім беру және ақпараттандыру арқылы жастардың құқықтық сауаттылығын арттыру маңызды, өйткені бұл құқықтық мемлекет құрудың негізін қалайды.