Түркістан облысында патенттеуге байланысты кеңес беру өтті

Патент – мемлекеттің жеке адамға беретін және өнертапқыштықты белгілі бір мерзім ішінде пайдалануына ерекше құқықты мойындауды қамтамасыз ететін құжат. Патенттеу ойлап тапқан дүниеңізді бөтен біреудің қолдануына тыйым салу құқығын береді. Патент оны қорғайды және патент иесіне белгілі бір уақыт аралығында оны пайдаланудың айрықша құқығын береді. Қазақстанда түрлі өнеркәсіптік үлгі мен нысандар қорғалады және патенттің бірнеше түрі беріледі. Егер зерттемеде техникалық шешім болса, ол өнертабыс немесе пайдалы үлгі ретінде қорғалуы мүмкін. Егер зерттеме сыртқы көрініс бұйымына жатса, онда өнеркәсіптік үлгі ретінде қорғалады.
Патент — бұл жаңалықты немесе өнертабысқа құқықты қорғау үшін берілетін құқықтық құжат. Патент иесіне өнертабыс немесе пайдалы модель бойынша ерекше құқық береді, яғни ол белгілі бір уақыт бойы оны өндіруге, сатуға немесе пайдалануға монополия құқығын алады. Патент өнертабысшыға оның еңбегінің нәтижелерін заңды түрде қорғауға мүмкіндік береді. Патенттің негізгі түрлері. Өнертабыс патенті: Өнертабыс — техникалық жаңалық, жаңа шешім немесе жетілдірілген технология. Өнертабыс патенті өнертабысшыға жаңа және пайдалы идеяны пайдалануға, оны коммерцияландыруға құқық береді. Бұл патенттің мерзімі әдетте 20 жылға дейін созылады. Пайдалы модель патенті: Пайдалы модель — техникалық шешімнің белгілі бір құрылымы мен құрамы бойынша жаңалық. Пайдалы модель патенті қарапайым өнертабысқа қарағанда, тиімділік тұрғысынан төмен болып, оны алу процесі жеңілдеу. Пайдалы модель патентінің мерзімі әдетте 10 жылды құрайды. Өнеркәсіптік үлгі патенті: Өнеркәсіптік үлгі — бұйымның сыртқы көрінісін қорғауға бағытталған. Бұл патент өнімнің пішіні, түсі, текстурасы және декоративтік элементтеріне қатысты құқық береді.
Өнеркәсіптік үлгі патенті де белгілі бір мерзімге беріледі (әдетте 10 жыл). Патент алу шарттары. Жаңалық: Өнертабыс немесе пайдалы модель жаңа болуы керек. Яғни, ол бұған дейін еш жерде сипатталмаған немесе қолданылмаған болуға тиіс. Өнеркәсіптік қолдану: Өнертабыс немесе пайдалы модель өндірісте немесе практикалық қолдануда пайдаланылуы керек. Шынайылық: Өнертабыс немесе үлгі нақты сипатталып, техникалық шешімдер дұрыс орындалуы тиіс. Патент алу процесі. Өнертабыс туралы өтініш беру: Өнертабысшы немесе оның өкілі патент алу үшін өтініш береді. Бұл өтініште өнертабыс немесе үлгінің сипаттамасы, оның жаңалығы және өнеркәсіптік қолданылуы көрсетіледі. Патенттік сараптама: Өтінішті алғаннан кейін патенттік орган оны тексереді. Бұл тексеру өнертабыс немесе үлгінің жаңалығын және оны техникалық тұрғыдан орындалуын растайды. Патент беру: Егер өнертабыс немесе үлгі барлық талаптарға сай болса, патент беріліп, оның иесіне заңды құқық беріледі. Патенттің құқықтары мен мүмкіндіктері
Эксклюзивті құқық: Патент иесі өз өнертабысын немесе үлгісін тек өзі пайдалануға немесе басқаларға оны пайдалануға рұқсат бере алады. Басқалар оны заңсыз пайдаланған жағдайда, патент иесі құқық қорғау органдарына жүгініп, заңды шаралар қолдана алады. Коммерциялық пайдалану: Патент иесі өз өнертабысын немесе үлгісін өндіріске енгізе алады, сондай-ақ оны лицензиялау немесе сату арқылы пайда таба алады. Қорғау: Патент құқықтық тұрғыдан қорғауға ие болады. Егер біреу патенттелген өнертабыс немесе үлгіні рұқсатсыз қолданса, патент иесі сотқа жүгініп, оны тоқтату немесе залал өндіру бойынша талап қоюға құқылы. Патенттің қолдану салалары. Патент көбінесе техникалық және өнеркәсіптік жаңалықтарда, ғылыми-зерттеу жұмыстарында, инженерлік жобаларда, фармацевтика мен биотехнологияларда кеңінен қолданылады. Мысалы: Жаңа өнімдер (мысалы, жаңа құрылғы, құрал, машина). Жаңа химиялық қосылыстар (дәрі-дәрмек, химиялық заттар). Жаңа өндірістік процестер (мысалы, өндірістік әдістер мен технологиялар)
Электронды құрылғылар мен бағдарламалар. Патенттің мерзімі. Патенттің мерзімі әртүрлі болуы мүмкін: Өнертабыс патенті — 20 жыл. Пайдалы модель патенті — 10 жыл. Өнеркәсіптік үлгі патенті — 10 жыл. Патенттің мерзімі аяқталғаннан кейін ол қоғамдық доменге өтеді, яғни оны кез келген адам пайдалана алады.
Қазақстандағы патент жүйесі. Қазақстанда патенттерді беру жүйесі Қазақстан Республикасының Патент заңнамасымен реттеледі, оның негізінде Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе ҚР Интеллектуалды меншік құқығы жөніндегі Ұлттық институты патент береді. Қазақстанның патенттік жүйесі әлемдік стандарттарға сай, және ол халықаралық келісімдер мен конвенцияларға сәйкес жұмыс істейді. Патент алу өнертапқыштың және өнеркәсіптік жаңалық жасаушының интеллектуалды меншігін заңды түрде қорғауға мүмкіндік береді және оның инновациялық жұмыстарын коммерцияландыру үшін маңызды құрал болып табылады. Патент алу тәртібі — бұл өнертабыс немесе пайдалы модель үшін құқықты алу үдерісі. Патент алу процессі бірнеше кезеңнен тұрады, оларды дұрыс орындау өнертапқыштың немесе ұйымның өнеркәсіптік немесе ғылыми жетістіктерін қорғауға мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасындағы патент алу тәртібі келесідей: 1. Өтініш беру. Патент алу үшін ең бірінші әрекет — Өтініш беру. Бұл өтініште өнертабыс немесе үлгінің толық сипаттамасы және оның жаңалығы туралы ақпарат көрсетіледі. Өтінішті патенттік органға, яғни Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне немесе Интеллектуалды меншік құқығы жөніндегі ұлттық институтқа (Ұлттық зияткерлік меншік институты) тапсыру қажет. Өтінішті беру кезінде келесі құжаттар ұсынылады: Өнертабыс немесе үлгінің толық сипаттамасы, оның техникалық ерекшеліктері мен қолданылуы туралы мәліметтер. Өнертабысқа немесе пайдалы модельге қатысты сызбалар немесе иллюстрациялар. Өтініш беруші мен автордың деректері. 2. Өтінішті формальды тексеру. Патенттік орган өтінішті қабылдағаннан кейін оның формальды тексерісін жүргізеді. Бұл тексеріс өтініштің талап етілетін құжаттарды қамтитынын, дұрыс рәсімделгенін және өтініш беруші мен авторлардың деректері дұрыс көрсетілгенін тексереді. Егер өтініште қандай да бір кемшіліктер болса, өтініш берушіге оларды түзету үшін белгілі бір уақыт беріледі. 3. Патенттік сараптама. Формальды тексерістен кейін өтініш патенттік сараптамадан өтеді. Сараптама барысында патенттік орган өтініштің жаңалығын, өнеркәсіптік қолданылуын және техникалық шешімнің шынайылығын тексереді. Алдын ала сараптама: Өнертабыс немесе пайдалы модель туралы ақпарат патенттік мәліметтер базасында бар ма, жоқ па, соны анықтау үшін жүргізіледі. Мазмұндық сараптама: Өтініште көрсетілген өнертабыс немесе үлгі әлемдік және ұлттық деңгейдегі жаңалыққа сәйкес келе ме, сол тексеріледі. Бұл сараптама барысында, мысалы, өнертабысқа қандай да бір бұрыннан бар технологиялар немесе ғылыми жұмыстар жатпайды ма, соны тексереді. Сараптаманың нәтижесінде патент берілуі мүмкін немесе өтініш кері қайтарылуы мүмкін. Егер өнертабыс немесе үлгі жаңалыққа жатса, оның пайдалы болуы расталса, патент беріледі. 4. Патентті беру. Егер сараптама нәтижесінде өтініш қабылданса және барлық талаптар орындалса, патент беріледі. Патент иесіне құқық беретін құжат беріледі, ол белгілі бір мерзім ішінде өнертабысқа немесе үлгіге құқықты қорғауға мүмкіндік береді. Патент беру туралы шешім қабылданып, өтініш берушіге хабарланады. Патент бергеннен кейін өнертабыс немесе үлгі патенттік реестрге тіркеледі. 5. Патенттің күшіне енуі. Патент берілген күннен бастап ол күшіне енеді. Қазақстанда өнертабысқа немесе үлгіге патент беру рәсімі әдетте 1 жылдан 2 жылға дейін созылады. Патент иесі оған құқықты ала отырып, өнертабысын өндіріске енгізуге, сатуға, лицензиялауға және басқа да коммерциялық әрекеттер жасауға мүмкіндік алады. 6. Патенттің мерзімі. Патенттің мерзімі әдетте 20 жылға дейін, ал пайдалы модель патенті 10 жылға беріледі. Патенттің мерзімі аяқталғаннан кейін оны қоғамдық доменге өткізу мүмкіндігі бар, яғни оны барлық адамдар еркін пайдалана алады. 7. Патенттің қолданысын бақылау. Патент иесі өз өнертабысын немесе үлгісін нарықта коммерцияландыру арқылы кіріс алу құқығына ие. Сондай-ақ, ол үшін патенттің заңдық қорғалуын бақылап отыруы тиіс. Егер басқа біреу патенттелген өнертабыс немесе үлгіні заңсыз пайдаланса, патент иесі оны сот арқылы қорғай алады. Қосымша жағдайлар. Патенттік зерттеу: Өтініш бергенге дейін жаңалықтың патентке қабілеттілігі мен жаңалығын тексеру үшін патенттік зерттеу жүргізу ұсынылады. Бұл өнертабысшыға бұрынғы өнертабыс пен патенттерді ескеріп, өзінің идеясы ұқсас емес екенін немесе жаңашыл екенін дәлелдеуге мүмкіндік береді. Өнертабыс шарттары: Егер өнертабыс белгілі бір мекеме немесе компанияға қатысты болса (мысалы, жұмысқа қабылданған адам өнертабыс жасаған болса), оның құқығы жұмыс берушіге өтуі мүмкін. Патенттің халықаралық қорғалуы: Халықаралық деңгейде өнертабыс немесе үлгіні қорғау үшін Патент кооперациясы туралы шарт (РСТ) сияқты халықаралық келісімдерге қатысуға болады. Патент алу барысында жиі кездесетін қателіктер. Өнертабыс немесе үлгіге қажетті ақпараттың толық болмауы немесе дұрыс сипатталмауы. Патентті алу үшін уақытында өтініш бермеу. Патенттің жаңалық пен өнеркәсіптік қолданылым талаптарын қанағаттандырмауы. Құжаттарды дұрыс рәсімдемеу немесе қажетті сызбаларды қоса алмау. Патент алу — бұл ғылыми және техникалық жаңалықты заңды түрде қорғаудың маңызды тәсілі. Бұл процесс күрделі болғанымен, өнертапқыш немесе бизнес үшін патенттің пайдасы зор: ол жаңа идеяны қорғауға және оны коммерцияландыруға мүмкіндік береді.