Төлеби ауданындағы Ақбастау елді мекенінің тұрғыны Ақмарал Есқұлова мемлекеттен 1 млн 380 мың теңге көлемінде қайтарымсыз грант алып, өз кәсібін ашқан. Ол қаржысына кәдесыйлар мен ойыншықтарды дайындайтын арнайы қалыптар, гипс, бояу және дайын өнімді орайтын қораптар сатып алған. Бүгінде кәсіпкер туған күн, тойбастар, тұсаукесер, бесікке салу, құдалық секілді қуанышты күндерге тапсырыс қабылдайды. Сонымен қатар, ол үйінің бір бөлмесін шағын шеберханаға айналдырған. Оған ұл-қыздары ойыншықтарды арнайы қалыпқа салып, бояуға көмектеседі. Алдағы уақытта тапсырыс саны артса, кәсібін кеңейтуді жоспарлап отыр. Айта кетсек, Төлеби ауданында былтыр ісін жаңадан бастаған жекелеген азаматтарға өз кәсібін ашуға 90 адам қайтарымсыз грант алған. Биылғы жылы да «Еңбек нарығын дамытудың 2024-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы» шеңберінде кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі жаңа бизнес идеяларды іске асыруға арналған мемлекеттік қайтарымсыз гранттар берілуде.
Қазақстан экономикасының негізгі құраушы – шағын және орта кәсіпкерлік әлеуеті. Бүгінде бұл бағытта мемлекеттік бастамалар мен қолдау шаралары қолға алынған. Айталық Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту мемлекеттік бағдарламасы аясында кәсіп бастағысы келетін адамдарға тегін оқу, жеңілдетілген несие қарастырылған. Қолдау бір бөлек, ал кәсіп түрін таңдау әдетте көп жандар үшін күрделі мәселе. Демек, көпшілік қандай кәсіп таңдау керек дегенде алғашқы қадам жасауға жүрексінеді. Бүгінгі материалда назарларыңызға қалалық жерде табысты болатын кәсіп түрлерін ұсынбақпыз. Ендеше кеттік.
Қоқыс жинау қызметі. Иа, қоқыс қалада бітпейтін мәселе. Күнделікті тонналап тасталатын қоқыс әдетте ретсіз жиналады. Оған тұрғындардың өзі кінәл. Осыған байланысты жергілікті билік бұл массаны игере алмайды, қоқысты полигондарда өртеуге қыруар ақша бөлінеді. Қоқыстан бөлінетін улы газдар қоршаған ортаға, адамзат саулығына зиян. Бір қарағанда бұл бағытта ірі бизнес қана пайда табатын секілді көрінеді. Алайда қоқыс жинау, оны сұрыптап, жиналған «шикізаттан» табыс табу шағын кәсіпкерлер үшін әбден мүмкін. Қазақстанда жалпы ТМД мемлекеттері бойынша болсын, қоқыс жинау мәдениеті қалыптаспаған. Астана мен Алматы сынды ірі мегополистерде жалпы қоқыс жәшіктерінің қасында пластик заттарына арналған арнайы торлар орнатылған, алайда оған пакетіндегі қоқысын сұрыптап, тастап жатқан ел қарасы аз. lsm.kz порталының хабарлауынша биыл Астанада қоқысты қайта өңдейтін құны 3,4 млрд теңгелік зауыт салынады. Бұл туралы қала әкімі Әсет Исекешев мәлімдеді. Оның айтуынша, 2017 жылы қоқыс тасымалдайтын көліктер мен контейнерлерге 1 млрд теңге жұмсаған инвестор табылған. Сонымен қатар, пластик пен қағазды қайта өңдейтін екі цех іске қосылған. 2018 жылы осы салаға 5,2 млрд теңге бөлінеді. «Байқау нәтижесінде ЭКСПО-2017-де көрмесіне қатысқан француз технологиясы аясында қайта өңдеу зауыты салынады. Құны 3,4 млрд теңге болатын қоқысты қайта өңдеу зауытының құрылысы осы жылдың тамызында басталып, 2019 жылдың қыркүйегінде аяқталады». Дегенмен бұл бағытта шағын бизнес үшін де жұмыс бар. Мәселен, мемлекеттік-жекеменшік әріптестік жобасы аясында қоқыс зауытына «шикізатты» жеткізу қызметін қолға алуға болады, макулатура қабылдау бөлімшелері құрып, қала тұрғындары арасында қоқыс тастау мәдениетін қалыптастыру бойынша ақпаратты нәсихаттау, био пакеттер өндірісін жолға қоюға болады.
Хостел. Қаладағы күн көріс оңай емес. Көп адамдар пәтер жалдауға мәжбүр. Студенттер мен отбасын құрмаған жастар үшін пәтер жалдау да оңай емес. Осы бағытта арзан әрі таза баспана қашан да сұранысқа ие. Сондықтан заманауи жатақхана қызметін ұсыну – тиімді кәсіп көзі болмақ. Хостел қызметін ашу үшін жеке жылжымайтын мүлігіңіздің болуы шарт емес. Орынжайды тиімді бағамен ұзақмерзімге келісімшарт арқылы жалдауға болады. Маңыздысы – адам басына шақталған дәретхана мен жуынатын бөлмелердің болуы керек. Бөлмелердің көлеміне қарай төсек орындарды орналастырып, ас үй мен кір жууға арналған бөлмені тұрмыстық техникамен жабдықтау қажет. Әдетте меймандар өзінің ыдыс аяғын алып жүреді. Дегенмен, хостелде әр тұрғынға арналған ыдыс аяқ болуы шарт. Хостел ішіндегі тәртіпті өзіңіз басқарасыз. Комендантық қызмет, тазалық сақтау үшін кезекшілік жүргізу, түнгі режим барлығы хостел иесімен реттеледі. Таза әрі тартымды бөлмелер тұрғындардан арылмайтыны анық.
Үйде сұлулық салоны қызметін көрсету мен массаж жасау. Бьюти индустрия – әлемді жаулаған бағыт. Қыз-келіншектер қашанда сұлу әрі жас болып көрінгісі келеді. Бұл бағытта нарықтың ұсынары көп. Косметика, бет терісін күтуге арналған процедуралар мен аппараттар, массаж түрлерін қалтаңызға қарай таңдай бересіз. Дегенмен, қымбат косметика және аппараттарсыз да бұл кәсіпте табысты болуға болады. Бет әрлеу, тырнақ күтімі шеберлігі сұраныста. Ынтасы мен икемі бар кез келген адам арнайы курстарды бітіріп, бикештердің бет-әлпетін үйлеріне барып әрлеуге болады. Тапсырыстар мен тұтынушылар санын көбейтуде әлеуметтік желілер көмекке келеді.
Фудтрак – тез тамақтану. Уақыт қала тұрғындары үшін тапшы. Қоғамдық жерлерде дәмді фаст-фуд өнімдерін ұсыну тиімді бизнеске айналады. Фудтрак арқылы тағамды көпшілік жиналатын жерлерде ұсынуға болады. Мәселен, дүйсенбі күні қаланың орталық алаңына көшпелі цирк келеді, сейсенбі күні вокзал аумағында ауыл шаруашылығы өнімінің жәрмеңкесі өтеді. Сәрсенбі күні екі оқу орнына барған тиімді, түскі ас кезінде ірі бизнес орталықтары мен банк ғимараттарын нысанға алған жөн деп қаланың қоғамдық өміріне қарай бейімделіп, көшпелі асхана бизнесін сәтті жүргізуге болады. Мұндай бизнесті бастау үшін санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің рұқсаты, басқа да тексеруші органдардың мақұлдауы керек.
Клинигтік компания. Тазалық – денсаулық кепілі. Шағын және орта қалаларда клинингтік қызмет сұраныста болады. Үй ішін тазалау, кілем-алаша жуу –а табысты кәсіп. Бұл кәсіпкерлікті әдетте көлік жуу бекеті бар кәсіпкерлер қатар алып жүруге тырысады. Дегенмен, осындай көлік жуу орталығы бар кәсіпкермен бірігіп жұмыс істеуге болады. Есте сақтаңыз, әр жабындының (еден, қыш тақта, жұмсақ жиғаз, ыдыс аяқ және т.б.) өз жуу құралы болады. Тапсырыс берушінің көңілінен шығу үшін жуғыш құралдарды алуда ақша үнемдемеген абзал. Бұл кәсіп түрлері қалалық жерге арналған бастамалар. Алайда ауылда да сәтті бизнес бастауға болады. Бұл бағытта «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының «Бастау» жобасы бағдаршам бола алады. Айта кетелік, кәсіпкерлік негіздерін оқытатын «Бастау» жобасы 2017-2021 жылдарға арналған Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту мемлекеттік бағдаралмасы негізінде еліміздің өңірлерінде жүргізіледі. Биыл оқыту республиканың 160 ауданында жүргізілмек. «Атамекеннің» бизнес-тренерлері сіздің өңіріңізге сай қандай кәсіпті қолға алған жөн, бойыңыздағы кәсіпкерлікке деген ынтаңызды анықтауға көмектеседі. Биыл оқыту науқаны сәуір айына жоспарланып отыр. Республика бойынша 160 ауданда іріктеу кезеңі басталып, арнайы тестілеу арқылы кәсіпке қабілеті бар талапкерлер таңдалады. 12 модульден тұратын 30 күндік оқу курсына қаныққан жандар, жеке бизнес жобаларын қорғап, жеңілдікпен несие алып, бизнес баспалдағына көтеріледі. Осылайша ауылда жаппай кәсіпкерлік тиімді жүзеге аспақ. Жобаға 18 жасқа толған Қазақстан азаматтары қатыса алады. Өтінімді өңірлердегі Кәсіпкерлер палатасына беруге болады. Өз мүмкіндіктіреңізді сынап көріңіздер.
Шағын бизнесті бастау қызықты және пайдалы әрекет болуы мүмкін, бірақ егер сіз оған дұрыс көзқараспен жақындамасаңыз, бұл өте қиын болуы мүмкін. Бірақ дұрыс білім мен ресурстар арқылы құмарлықтарыңызды сәтті шындыққа айналдыруға болады. Бұл мақалада біз сізге өзіңіздің шағын бизнесіңізді ашу процесін және табысты компанияны ашу үшін не қажет екенін көрсетеміз. Біз нарықты зерттеу, бизнес-жоспар құру және бизнес құрылымыңызды дамытуды қоса, кәсіпорыныңыздың табысты болуын қамтамасыз ету үшін қажет маңызды қадамдарды қарастырамыз. Шағын бизнесті қалай бастауға болатынын және болашақ кәсіпкер ретінде мақсаттарыңызға қалай жетуге болатынын білу үшін оқыңыз!
- Миға шабуыл бизнес идеялары. Сізге қажет бірінші шешімдердің бірі – үйде жұмыс істегіңіз келе ме, әлде физикалық орынды ашқыңыз келе ме. Үйде жұмыс істеу бизнесті бастауға қатысты керемет танымал таңдау болды.Бұл үстеме шығындарды азайтады және кез келген адам өз бетімен жұмыс істей алады және интернетте қол жетімді шексіз құралдармен өз компаниясын құра алады. Бірақ егер сіз физикалық орынды ашқыңыз келсе – кірпіштен жасалған дүкен түрі, бұл пайдалы және қызықты нұсқа болуы мүмкін. Міне, 2023 жылы онлайн немесе физикалық жерде бастауға болатын шағын бизнес мысалдары.
Онлайн-бизнес
Электрондық коммерция
Жүк тасымалдау
Графикалық дизайн
Мазмұнды жазу
сандық маркетинг
Физикалық орналасу
Кафе
мейрамхана
Киім дүкені
Кітап дүкені
Жазу дүкені
Тағы бір маңызды мәселе – сіз ұсынғыңыз келетін өнім немесе қызмет түрі. Бұл физикалық орынды ашу немесе онлайн бизнесті жүргізу жақсы ма, және сіздің бизнесіңізді бастау үшін ең практикалық таңдау қандай болатынын анықтайды. Сізде басқалармен бөлісуге дайын шеберлігіңіз немесе хоббиіңіз бар ма? Сізге бұрыннан таныс салаларда өнімдерді немесе қызметтерді ұсыну – бизнес құруда алға басудың тамаша тәсілі. Бұл сіз ұсынатын нәрседегі тәжірибеңізді көрсетеді және осы саладағы тәжірибеңіздің беделін арттырады. Қай бизнес-идеяны таңдасаңыз да, бизнес-идеяларыңызды ойластырғаннан кейін мұқият зерттеу жүргізіп, нақты бизнес-жоспар жасаңыз. Бюджет қиын ба? Бастау туралы осы мақаланы қараңыз бар болғаны 100 доллары бар өзін-өзі жұмыспен қамтыған бизнес!
- Нарықты зерттеу. Жоғарыда айтылғандай, бизнес-идеяны таңдау шағын бизнесті бастау үшін маңызды қадам болып табылады. Бірақ сіздің өніміңіз немесе қызметіңіз үшін зерттеу жүргізу шағын бизнесті бастауға келгенде өте маңызды. Бұл әлеуетті тұтынушылар, бәсекелестер және ағымдағы экономикалық орта сияқты белгілі бір нарық туралы ақпаратты жинауды және талдауды қамтиды. Зерттеу компанияларға өздері кіретін нарықты түсінуге, мүмкіндіктерді анықтауға және табысқа жету стратегияларын жасауға көмектеседі. Сонымен қатар, нарықты зерттеу компанияларға ықтимал тәуекелдерді анықтауға және оларды азайту немесе оларды өз пайдасына пайдалану жоспарларын жасауға көмектеседі.
- Бизнес-жоспар жазыңыз. Әрі қарай, сіз бизнес-жоспар жазғыңыз келеді. Бұл компанияның мақсаттарына, стратегияларына және міндеттеріне қол жеткізудің жол картасы ретінде қызмет етеді. Бизнес-жоспар болжамды кірістер мен шығыстардың жоспарын, сондай-ақ мақсатты аудиторияға жетудің маркетингтік стратегиясын қамтуы керек. Осыған байланысты жоспарда көрсетілген мақсаттарға жету үшін уақыт кестесін ұстанған дұрыс, осылайша курста қалу және әрбір маңызды кезеңді орындаудың тәртіпті тәртібін сақтау. Бизнес-жоспар нарық жағдайын түсіну үшін сала мен бәсекелестік ортаны талдауды да қамтуы керек. Трендтер мен әлеуметтік медиа сияқты нәрселер бүгінгі күні бизнестегі шешуші факторлар болып табылады, сондықтан аудиторияға қалай жетуге болатынына бейімделу де маңызды.
- Бизнес құрылымын таңдаңыз. Бизнес құрылымдар. Енді сәйкес бизнес құрылымын таңдау уақыты келді. Бизнестің дұрыс құрылымын таңдау маңызды, өйткені ол бизнестің болашақтағы табысына, сондай-ақ тиісті салықтар мен талап етілетін құжат айналымына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Сондықтан осы салада мұқият зерттеу жүргізу ұсынылады. Төменде сіз таңдауға болатын төрт негізгі бизнес құрылымының қысқаша түсіндірмесін табасыз.
Жеке кәсіпкер. Жеке кәсіпкерлік – бұл жеке тұлға бизнеске иелік ететін және басқаратын кәсіпкерлік нысаны. Жеке тұлға бизнестің қарыздарына, міндеттемелеріне және заңды мәселелеріне жауап береді, сонымен қатар барлық пайданы алады. Бизнес құрылымының бұл түрін орнату оңай және ең аз құжат айналымын қажет етеді. Дегенмен, меншік иесі бизнестің қарыздары үшін жеке жауап беретіндіктен, бұл айтарлықтай тәуекел болуы мүмкін. Серіктестік – бұл екі немесе одан да көп тұлғалар бизнесті иелену мен басқаруды бөлісетін бизнес құрылымы. Серіктестер пайда мен шығынды бөліседі және бизнестің қарыздары мен заңды мәселелері үшін ортақ жауап береді. Әлеуетті келіспеушіліктерді болдырмау үшін серіктестер үшін рөлдерді, жауапкершіліктерді және шешім қабылдау процестерін көрсететін нақты келісім болуы маңызды.Жауапкершілігі шектеулі серіктестік (ЖШС). ЖШС корпорацияның және серіктестіктің немесе жеке кәсіпкерліктің сипаттамаларын біріктіреді. ЖШҚ корпорацияға ұқсас мүшелер ретінде белгілі иелерінің жеке жауапкершілігін қорғауды қамтамасыз етеді, сонымен бірге серіктестік немесе жеке кәсіпкер сияқты өтпелі салық салуға мүмкіндік береді.
Корпорация, сондай-ақ C корпорациясы ретінде белгілі, акционерлер ретінде белгілі иелерінен бөлек және бөлек заңды тұлға. Акционерлер бизнесті басқару үшін директорлар кеңесін сайлайды, ал пайда мен шығын акционерлерге дивиденд түрінде бөлінеді. Бизнес құрылымының қайсысы сіздің бизнесіңізге сәйкес келетінін түсіну қиын болса, бизнес құрылымыңызды құруға қажетті барлық қолдау мен түсінікті алу үшін Doola сайтына баруға болады. Сіз 10 минуттан аз уақыт ішінде бастай аласыз Мұнда.
- Бизнесіңізді тіркеңіз. Интернетте жұмыс істейтін кейбір компаниялар сіздің бизнесіңізді тіркеуді талап етпейді. Дегенмен, сіздің физикалық орналасқан жеріңіз болса немесе қызметкерлеріңіз белгілі бір штатта немесе елде жұмыс істесе, бизнесіңізді федералды үкіметте тіркеу қажет болуы мүмкін. Сондай-ақ, сіз таңдаған бизнес құрылымының түрі сіздің бизнесіңізді қолдау үшін заңды құжаттар қажет пе екенін анықтайды. Мысалы, егер сіз ЖШС астында жұмыс істесеңіз және жалдағыңыз келетін бірнеше қызметкеріңіз болса. Компания үшін (EIN) Жұмыс берушінің сәйкестендіру нөміріне тіркелу қажет. Компаниядағы кез келген заңды жауапкершілікті қорғау үшін операциялық келісімге де тіркелу ұсынылады. Заңды формальдылықтың осы түрлерімен күресу сіздің бизнесіңіз үшін қажет басқа нәрселер көп болған кезде тұншығуы мүмкін. Бақытымызға орай, Doola көмегімен сіз жасай аласыз бизнесіңізді тіркеңіз әлемнің кез келген нүктесінен және сіздің бизнесіңіздің барлық логистикасы бойынша сізге көмектесу үшін тіркелген агентті алыңыз! Ескертпе: Тіркеудің сәйкестігі тұратын жеріңізге байланысты өзгеруі мүмкін. Бизнес құрылымыңыздың кез келген жаңартулары мен талаптарын білу үшін жергілікті үкіметпен хабарласыңыз.
- Лицензиялар мен рұқсаттарды алыңыз. Сіздің бизнесіңіздің сипатына байланысты сізге арнайы лицензиялар мен рұқсаттар алу қажет болуы мүмкін. Мысалы, оның ауданындағы бірде-бір бастауыш мектеп жанынан ішімдік сататын дүкен таба алмайсыз. Белгілі бір мекемелер аймақтарға бөлу рұқсаты сияқты үкіметтің талаптарын талап етеді. Егер сіз үйден бизнес жүргізуді жоспарласаңыз, бизнесіңізді тіркеуге келгенде тексеру аз болады. Дегенмен, кез келген сот ісін жүргізу кезінде қажет болуы мүмкін кез келген заңды құжаттаманы зерттеу әрқашан жақсы тәжірибе. Және әрбір бизнес әртүрлі — мекеме түріне қатысты заң талаптарын әртараптандыру. Сондықтан, сіз бастағыңыз келетін бизнес түріне байланысты, заңды жауапкершілікті болдырмау үшін қандай лицензиялар мен рұқсаттар қажет екенін білу ұсынылады.
- Бизнес банкте шот ашыңыз. Шағын бизнес үшін өз операциялары үшін жеке банктік шот ашу маңызды, өйткені ол нақты қаржылық есеп жүргізуге, жеке және бизнес қаржылары арасындағы айырмашылықтарға және сенімділікті арттыруға мүмкіндік береді. Арнайы бизнес шоты қаржылық операцияларды бақылауды және қаржылық есептілікті дайындауды жеңілдетеді. Сонымен қатар, іскерлік банктік шоттың заңдылығы жеткізушілерден іскерлік несие немесе несие алу процесіне көмектесе алады. Ол сондай-ақ жеке жауапкершіліктен қорғау үшін маңызды болып табылатын бизнес пен меншік иесінің жеке активтері арасындағы нақты заңды шекараларды белгілейді. АҚШ-тың іскерлік банк шотын ашу үшін сізге оңай болатын физикалық бизнес мекенжайы қажет VirtualPostMail арқылы алыңыз.
- Қауіпсіз қаржыландыру. Шағын бизнес ашу көп жоспарлауды, дайындықты және зерттеуді қажет етеді. Сондықтан, әрине, ең маңызды қадамдардың бірі бизнесті қаржыландыруды қамтамасыз ету болып табылады. Бұл бизнестің жұмысын бастау және бастау үшін жеткілікті капиталдың болуын қамтамасыз ету үшін қажет. Шағын бизнесті қаржыландырудың көптеген әртүрлі көздері бар, соның ішінде жеке жинақтар, отбасы мен достарының инвестициялары немесе банктер мен басқа да қаржы институттарының несиелері.
- Шаруашылық есеп құру. Шаруашылық есепті дұрыс басқару және жүргізу шағын бизнесті жүргізудің негізгі аспектісі болып табылады. Бұл бизнес иелеріне өз компанияларының қаржылық жағдайы мен өнімділігі туралы жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін іргелі қадам. Дегенмен, құжаттамаға қажетті барлық салықтық талаптар мен қаржылық жазбаларды сақтау қиын болуы мүмкін. Қаржыңызды реттелген және жаңартып отыру үшін қол жетімді бухгалтерлік қызметтерді ұсынады. Енді салыстырылмаған банк шоттары, қате транзакциялар және сәйкес келмейтін шот қалдықтары болмайды. Салық уақытында бас ауруыңызды сақтаңыз және шоттарды біркелкі дайындаңыз. Сіз сол артықшылықтар мен опциялардың кейбірін зерттей аласыз Мұнда.
- Өз бизнесіңізді нарыққа шығарыңыз. Өз бизнесіңізді нарыққа салыңыз. Бұл шағын бизнесті бастаудағы ең маңызды қадамдардың бірі болуы мүмкін. Жаңа кәсіпорындардың сол және оң жақта пайда болуымен сіз мұқият жасалған маркетингтік науқандар арқылы шуды азайтып, компания құндылықтарын шынайы түрде көрсететін бренд туралы хабардар болуыңызды қамтамасыз еткіңіз келеді. Бұл мұқият жоспарлауды және дайындықты, соның ішінде бизнес мақсаттарыңызды, бюджетіңізді, мақсатты нарықты және мазмұн стратегиясын көрсететін кешенді маркетинг жоспарын әзірлеуді қажет етеді. Мақсаттарыңызға байланысты бизнесіңіздің өсуін күшейту үшін цифрлық агенттік жалдағыңыз келуі мүмкін, өйткені бизнесіңізді басынан бастап картаға түсіру әрқашан қиын. Бірақ шағын бизнеспен мақсатты аудиторияға әлеуметтік медиа науқандары, электрондық пошта маркетингі және кейбір жарнамалар арқылы жету бастапқыда жеткілікті болуы мүмкін.
- Қызметкерлерді жалдау (қажет болған жағдайда). Сіздің бизнесіңіз өсе бастағанда қызықты болуы мүмкін, бірақ компанияның үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін сізге жеткілікті қолдау бар екеніне көз жеткізу керек. Қызметкерлерді жалдау сіздің бизнесіңізді кеңейте бастағанда және бизнес күш-жігеріңіздің барлық элементтерін бірден басқаруға уақытыңыз болмаған кезде инвестициялауға тұрарлық болуы мүмкін. Айтуынша, егер ROI (инвестициялар кірісі) сіздің тәуекелге төзімділігіңізге тиімсіз болса, қызметкерлерді жалдау ықтимал жауапкершілік болуы мүмкін. Бұл бизнесті жүргізудің табиғаты. Кейбір шешімдер сіздің стратегияңызға байланысты бизнесіңіздің өсуіне ықпал етеді. Сонымен қатар, нақты бизнес-жоспардың маңыздылығын, сонымен қатар қажет болған жағдайда өзгерістерге бейімделу икемділігін нығайту.
- Өсуіңізді бақылаңыз. Нәтижелерді бір түнде алмасаңыз да, прогрессіңізді қадағалап, қажет болған жағдайда стратегияңызды түзетуіңіз керек. Бұл шынайы шолу сіздің компанияңыздың әлсіз жақтарын жақсартуға және өсуді қамтамасыз ету үшін операцияларды кеңейтуді жалғастыруға көмектеседі. Көптеген кедергілерге қарамастан, сіз әрқашан еңсеруіңіз керек. Кішігірім кезеңдерді бақылау сіздің дұрыс бағытта қозғалып жатқаныңыздың маңызды көрсеткіші болып табылады. Сіз мұны аналитика арқылы, KPI көрсеткіштерін (негізгі өнімділік көрсеткіштері) қадағалау және қоғамдық шолулар негізінде қай жерде жақсартуға болатынын көру үшін тұтынушыларға сауалнама жүргізу арқылы жасай аласыз. Шағын бизнесіңіздің өсуін бақылаудың көптеген басқа жолдары бар, бірақ бұл сіздің бизнесіңіздің дамуын қадағалап отырудың кейбір негіздері. Кішкентайдан бастаңыз және өсіңіз, өсіңіз, өсіңіз! Қорытындылай келе, шағын бизнесті бастау өте қиын болып көрінуі мүмкін, бірақ осы 12 қадамды орындау арқылы табысқа берік негіз қалауға болады. Ал нарықты зерттеу, бизнес-жоспар құру және қаржыландыруды қамтамасыз ету арқылы шағын бизнесті сенімді түрде ашуға болады. Икемді және бейімделгіш болуды ұмытпаңыз, өйткені бизнес ландшафт үнемі өзгеріп отырады. doola сіздің шағын бизнесіңізді үздіксіз іске қосу үшін көптеген құралдар мен қызметтермен амбицияларыңызды қолдау үшін осында. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді дамытуға және әлемге құмарлығыңызды көрсетуге назар аударған кезде таңдауға болатын әртүрлі қолдау қызметтерімен біз логистикаға қамқорлық жасаймыз.
Сенім. Кәсіпкерлік оңай жол емес. Бірінші кезекте бұл өзіңнің ішкі қорқынышыңды жеңіп, әртүрлі қиындықтарға дайын болу. Бұл түпкілікті мақсатыңды білгенмен, оған баратын жолдың қалай бұрылып, ауа райының қалай өзгеретінін білмей сапар шығумен тең. Барлығына дайын болу үшін ерік-жігер қажет. Кәсіпкерлер ғана емес қарапайым адамдардың өзінде ертеңге күнге деген сенімділік бола бермейді. Ал сенің қол астыңда басқа адамдар барын, сенен жақсы тауар күтіп отырған тұтынушы барын ескерсек, кәсіпкерлердің өзіне сенімді болуы тіптен қиын. Сондықтан бизнеске келмес бұрын, бірінші кезекте өз күшіңізге деген, ертеңге деген сенім арттырып, менталды денсаулығыңызды ойлау қажет.
Жалғыздық. Алдыңыздан шығатын тағы бір қиындықты қарапайым тілмен жалғыздық деп айтуға болады. Себебі жоғарыда айтқанымыздай бизнес ол сенімді адамдардың ісі. Сондықтан жауапкершіліктің барлығы бір басыңызға түседі. Дегенмен мұны жеңудің ең тиімді жолы қызметті дұрыс бөле білу, өзгелерге тапсырма беріп, өз жұмысыңызды жеңілдетуге болады. Сіз көшбасшы ретінде жұмысты бақылап, басқаларға бағыт беріп отыруыңыз керек екенін ұмытпаңыз.
Алайда жалғыздықтан да, сенімсіздіктің де артықшылықтарын көруге болады. Жалғыздық адамның өз ойымен, өз идеяларымен қалуына көмектеседі. Ал өз қызметіңе деген күмәннің болуы күн сайын жаңа өзгерістерге ұмтылып, жұмысыңызды жақсартуға мотивация бола алады.
Қоғамдық пікір. Қоғам пікірінен шықпай қаламын деген қорқыныш та болуы мүмкін. Алайда мұның да екі тұсы барын ұмытпаңыз. Қоғам сізді әрдайым артқа тартып, сынап, кемшілігіңізді бетке басып отыруы мүмкін. Сіздің алдыңызда екі жол болады. Сынды дұрыс қабылдап, бизнесіңізді өрге домалату немесе “расымен қолымнан келмейді” деп бәрін тастап кету. Алайда ұзақ уақыт сын естіп, кейін сол сыннан сүрінбей өтіп, қызметіңізді жақсартып, мадақ естудің қандай ғанибет екенін ойлап көріңізші. Сондықтан қоғамға өз артықшылықтарыңызды, еңбегіңізді көрсетудің жолын іздеңіз.
Қаржы. Қажырлы еңбегіңізді әлемге көрсетудің өзі жүйкені жұқартады. Әсіресе, сіз өз жобаңызды алғаш таныстыру кезінде айтарлықтай қиындықтарға тап болуыңыз мүмкін. Мәселен, көптеген кәсіпкерлер үшін маркетингтік зерттеулер жүргізу үлкен қиындық тудыруы мүмкін. Себебі бұл қаржыға келіп тіреледі. Бұдан бөлек, таныстыруды қалайтын жобаны нақтылауға, оның сыртқы келбетін құрып, бренд жасауға, өнімді орау, жеткізу стратегияларының өзі үлкен еңбекті қажет етеді. Бірақ түптеп келгенде, бұл да қаржыға келіп тіреледі. Ендеше бизнес бастау үшін қаржыны қайдан аламыз?Кәсіп туралы идея келгеннен бастап қаржыны дұрыс пайдалану туралы ойлану қажет. Әрбір кәсіпкердің алдында бірінші кезекте қаржыны қайдан аламын деген сауал туындайды. Бұл да дұрыс. Ендеше кәсіп бастауға қаражат табудың қандай жолдары бар, соған тоқталайық.
Мемлекеттік бағдарламалар. Қазіргі заманда бизнеске идея болса болды, қаржы табу жолдарын іздеу оңай. Себебі қазір мемлекеттің өзінде де, банктерде де кәсіпкерлерді қолдауға арналған, олардың кәсібінің бастапқы кезеңіне жеңілдетілген субсидия немесе несие беру бағдарламалары көп. Мәселен, кәсіпкерлерге арналған “Бизнес бастау” жобасы көп жас кәсіпкердің ісін өрге домалатуға көмектесіп келеді. Бұдан бөлек, Еңбек министрлігі жанынан әлеуметтік қолдау бағдарламаларын тауып, арнайы топ өкілдері қайтарымсыз қаржы алып, бизнес аша алады.
Инвестиция тарту. Бұдан бөлек, қазір инвестиция тарту мүмкіндіктері бар. Мәселен, сіздің идеяңыз ерекше болса, ол өзге адамдарды қызықтырып, болашақта үлкен бизнеске айналу мүмкіндігі болса, арнайы платформаларда, мәселен, Astana Hub платформасындағы бизнес-инкубаторлар арқылы инвесторларды іздеп көруіңізге болады. Бизнес-инкубаторлар – стартаптарды қолдау үшін құрылған ұйымдар арқылы табуға болады. Олар бизнеске кеңсені жалға алуға көмектесіп, жабдықтар мен дерекқорларға қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Салық салу және құқықтану бойынша кеңес беріп, ең бастысы серіктестермен және инвесторлармен байланыс орнатады.
Несие алу. Қазір кез келген кәсіпкер үшін бизнес ашудың ең тиімді әрі жылдам жолы несие алу болып отыр. Себебі банктер мемлекет немесе инвесторлар секілді көп құжат немесе есеп талап етпейді. Өз идеяңызды ұсынып, оған өзіңіз сенімді болып тұрсаңыз, банктен бизнеске арналған несие алуға болады. Мәселен, мұндай мүмкіндік ЦентрКредит Банкінде бар. Ол StartUp Бизнес несиесі деп аталады. Банкке бірнеше құжат тапсырып, 50 млн теңгеге дейін несие рәсімдеуге болады. Несиенің бұл түрі тың идеялары бар жаңа кәсіпкерлерді қолдау мақсатында жасалған. БЦК несиесіне үйде отырып, сайт арқылы өтініш беруге болады. Бар болғаны сайтқа кіріп, компания атын жазып, байланыс нөмірі, электронды поштамен, кәсібіңіздің жеке сәйкестендіру нөмірін толтырасыз, өңірді белгілеп, қанша сома қажет кенін жазасыз. Банк сізден тіпті қаржыны бизнесте нақты қалай пайдаланатыныңызды сұрамайды. Кәсібіңізге 30 минут ішінде қаржылық анализ жүргізіліп, жауап келеді. Айта кетейік, дәл StartUp Бизнес несиесін алған жағдайда да сіз автоматты түрде кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік бағдарламаларына қатыса аласыз. Кәсіпке берілетін несиенің талаптары жоғары болғанымен, пайыздық мөлшері аз, сәйкесінше тиімді.
“Даму” кәсіпкерлікті дамыту қоры. Дәл қазір ауыл шаруашылығы саласында агронесие немесе экологияға зиян келтірмейтін элементтері бар кәсіп ашсаңыз, жасыл несие алу аса тиімді болады. Мұндай мүмкіндікті “Даму” кәсіпкерлікті дамыту қоры арқылы жеңілдетілген несиесі арқылы пайдалануға болады. Қор шағын және орта кәсіпкерлікті (ШОК) сапалы дамытуға жан-жақты қолдау көрсетеді. Қор көмегіне жүгініп, екінші деңгейлі банктердің бірінен несие алуға болады. Мәселен, біз жоғарыда атап өткен ЦентрКредит Банкі 2023 жылы “2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту” жөніндегі ұлттық жобаның және “қарапайым заттар экономикасының бағдарламалары” шеңберінде субсидиялар төлеуді қайта бастаған еді.
Қаржы табу және қаржы сауаты. Табысты бизнес туралы тренингтерді көп естігеніңізбен, шын мәнінде табысты бизнес құру оңай емес. Себебі әр кәсіптің өз қиындығы, әр кәсіпкердің өзіндік ерекше жолы болады. Қаржы маманы Жанар Қожабаеваның сөзінше, қазір іскерлік тренинг өткізіп жүргендердің көбі болашақ кәсіпкерлерді адастырып келеді. Себебі оларға тек идея туралы айтылып, қаржы сауаты туралы, болашаққа инвестициялау туралы сөз болмайды. “Мен алғаш қыруар қаржы таптым екен деп, кассадағы қаржыға жүгіріп барып, оны жұмсап тастауға болмайды. Түскен табысты бөлу, өз-өзіңді шектеп, ақшаны бірден өз қажетіңе жұмсап жібермеудің өзі қиын шаруа. Сондықтан бірінші кезекте қаржы сауаты керек. Қол астыңда жұмыс істейтін адамдарға деген, клиенттерге деген, тауардың сапасына деген жауапкершілік болғаны абзал”, – дейді ол. Жанар Қожабаеваның айтуынша, кәсіпке ақша табу бір мәселе де, сол ақшаны тиімді жұмсау өз алдына бөлек мәселе. “Банктен несие алып, енді кәсібім өрге домалайды екен деп отыруға болмайды. Себебі ол несиенің жауапкершілігі бар. Сондықтан алдымен қаржыны қалай жұмсайтыныңызға анализ жасап, жоспар құрып алу керек. Кәсіп бастаған адам автоматты түрде есепшіге айналып кетеді. Себебі сатып алатын тауарды, қызметкерлердің жалақысын, тағы да қосымша шығындарды алдын ала есептеу қажет”, – дейді маман. Қаржыны дұрыс пайдаланбау, бизнестің тез күйреуіне алып келуі мүмкін. Сондықтан өз-өзіңізге есеп беруді үйрену қажет. «Кез келген бизнес өз иесінің баласы секілді, оған бар уақытыңды арнап, бар мейіріміңді төгіп, оны дамуы үшін инвестициялар іздейсің. Балаңыз қандай да бір қате жіберсе, өзіңізді кінәлі сезінесіз ғой, сол сияқты бизнестегі әрбір қалт кеткен қадам бірінші кезекте сізге ауыр тиеді. Сондықтан қате жібермеуге, барлық қиындықты болжап отыруға тырысу қажет”, – дейді ол. Бұған қоса, маман бизнесті тез байып кету үшін емес, сенімді болашақ үшін ашудың маңызды екенін айтады. “Қазір бәрі тез байып кету үшін жұмыс істейді. Бірақ кәсіп адамға ләззат сыйлау керек. Оның қоғамға пайдасы болуы керек. Және болашақта өз балаңмен мақтанғандай, бұл менің бизнесім деп мақтана алатындай болу керек. Сондықтан тез баюды емес, артыңнан іс қалдыруды ойлаған абзал”, – дейді Жанар Қожабаева. Сонымен қорыта келгенде, кәсіпкер болу үшін өз ісіңді сүю, оны қоғамға пайдалы етіп құрастыру маңызды. Бұдан бөлек, өзіңе берілетін мүмкіндіктерді іздеп, қаражат табу жолдарын қарастыру, оны тиімді жұмсап үйренген абзал.
