«Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында Шардара ауданының әкімі Арман Қарсыбаевтың тапсырмасына сәйкес аудан аумағындағы жағажай және демалыс орындарында рейдтік бақылау шаралары ұйымдастырылуда.Рейд барысында санитарлық тазалық талаптарын бұзған 3 нысан иесіне ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 505-бабы бойынша әкімшілік айыппұл салынды.Рейдтік топ құрамына жергілікті атқарушы органдардың өкілдері, табиғатты қорғау мекемелерінің мамандары және басқа да мүдделі ұйымдар тартылған.
Аталған іс-шаралар жаз мезгілі бойы тұрақты түрде жалғасын табатын болады.
Қазақ «Тазалық – табалдырықтан басталады» деп отбасындағы балаларын айналасын жиып, таза болуға баулиды. Бұл тек отбасы ошақ қасындағы ғана емес, Отан алдындағы азаматтық міндеттің ажырамас бөлігі екенін бәріміз жақсы білеміз. Күнделікті есіктің алдынан бастап, қора-қопсыны тазалау, қоқыстарды тиісті орынға шығару, реттеу жұмыстары әдетімізге айналған. Үлкендеріміз «Лас жер – жын-шайтанның мекені. Отырған, жүрген жерлеріңді таза ұстаңдар. Айналаңа қоқыс тастама» деп отыратын. Жарықтықтар адам қажеттіліктерін терең философиямен жеткізіп кеткен.Тазалық – тәртіптің бастауы. Аудан – ортақ үйіміз болғандықтан, оның көшелерінің таза болуы әрбір тұрғынның жан-дүниесінің айнасы іспетті. Өз тұрғын үйіңіздің маңын, ауласын, көшесін жинап, шашылған қоқыстарды контейнерлерге тастау арқылы қоршаған ортаның тазалығына атсалысу баршамыздың айнымас міндетіміз десек қателеспесіміз анық.Жалпы, тазалық мәселесі аудан тұрғындарының барлығына қатысты. Әр азаматты тазалыққа тәрбиелеу отбасынан басталуы тиіс. «Арнайы топ бөлінген, өздері тазалайды» деген кереғар пікірден аулақ болып, қолынан келетін шаруаны тындыра салғаннан ештеңеміз кемімейді. Әрқайсымыз өзіміз тұратын үй-жайдың айналасын таза ұстап, қалдықтарды шашпай, ұқыпты болсақ, туған ауылымыздың таза әрі көрікті мекенге айналуына титтей де болса үлес қосар едік. Тазалық – адамзат өмірінің айнасы, өркениетті қоғамның басты өлшемдерінің бірі. «Тазалық – саулық негізі, саулық – байлық негізі» деп бекер айтылмаған. Бұл мақалдың түбінде үлкен мағына жатыр. Себебі тазалықтың сақталуы – тек жеке адамның емес, тұтас қоғамның денсаулығы мен мәдениетінің көрінісі. Ол – біздің күнделікті өміріміздің, іс-әрекетіміздің, ой-санамыздың ажырамас бөлігі болуы тиіс. Тазалықтың түрлері мен маңызы. Тазалықтың бірнеше түрін атауға болады: 1. Жеке бас гигиенасы. Бұл адамның өзін-өзі күтуі, дене тазалығы, киімінің, тырнағының, шашының ұқыпты болуы. Жеке бас гигиенасын сақтау – аурудың алдын алудың ең тиімді жолы. Қол жуу – жұқпалы аурулардың 70%-ына тосқауыл. Таза киіну – өзіңе де, өзгеге де құрмет. Ауыз қуысы мен дене күтімі – өзіндік мәдениеттілік. 2. Тұрмыстық тазалық. Үй ішінің, аула мен аумақтың тазалығы адам өмір сүруіне жайлы орта қалыптастырады. Үй ішінің шаң-тозаңнан таза болуы, тұрмыстық қалдықтарды уақтылы шығару – жақсы тұрмыс пен тәртіптің белгісі. 3. Қоршаған ортаның тазалығы. Табиғатты аялау, жерді ластамау, ағашты сындырмау, суға қоқыс тастамау – экологиялық мәдениеттіліктің негізгі қағидалары. Табиғатқа жасалған зиян – өзімізге қайтып оралатынын ұмытпауымыз керек. 4. Көшелер мен қоғамдық орындар тазалығы. Аула мен көше, саябақ пен аялдама – бәрі де біздің ортақ мекеніміз. Қоқыс тастау, түкірік тастау, қабырғаға жазу сынды әрекеттер – тек заң бұзу емес, рухани тұрғыдан төмендіктің де белгісі. Тазалық – имандылықтың және тәрбиенің көрінісі. Тазалық – тек санитарлық талап емес, имандылық пен рухани тазалықтың да бір бөлігі. Қазақ халқы ертеден-ақ «Денені ғана емес, ойың мен пейілің де таза болсын» деген. Бұл – адамның ішкі жан дүниесінің де тазалығын меңзейді. Ата-бабаларымыз: Есіктің алдына су сеуіп тазартқан; Қолына, бетіне жуылмаған нәрсе тигізбеген; Таңертең ерте тұрып ауланы сыпырған. Мұның барлығы рухани мәдениет пен тазалыққа деген терең құрметті білдіреді. Тазалық – денсаулық кепілі. Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, инфекциялық аурулардың 80 пайызы тазалықтың сақталмауынан туындайды. Осы орайда, тазалық сақтау – ең алдымен өз өміріңе деген жауапкершілік. Мысалы: Қол жумау – ішек инфекцияларын таратады. Сусынды ашық ыдыста сақтау – зиянды микробтардың көбеюіне жол ашады. Көшеде қоқыс тастау – түрлі паразиттер мен бактериялар үшін ыңғайлы орта жасайды. Қазіргі қоғамда тазалық мәселесі. Қазіргі кезде қоғамда тазалық сақтау деңгейі әртүрлі. Кейбір адамдар қоғамдық орындарды ластап, қоқыс қалдығын кез келген жерге тастау арқылы ортақ мүддеге нұқсан келтіруде. Бұл – білім мен мәдениеттің жетіспеуінен туындайтын мәселе.Бірақ қуанарлық жағдай – елімізде соңғы жылдары экологиялық мәдениетті көтеру, тазалықты насихаттау, санитарлық тәртіпті қадағалау жұмыстары күшейіп келеді. Мысалы: «Таза қала», «Таза ауыл», «Жасыл ел» акциялары. Сенбіліктер ұйымдастырылып, жастар жұмылдырылады. Мектептерде тазалық туралы тәрбие сағаттары өткізіледі. Қалдықтарды сұрыптап жинау жүйесі енгізілуде. Тазалық – әркімнің міндеті. Тазалықты сақтау – тек билік органдарының немесе коммуналдық қызметтің ғана міндеті емес. Бұл – әр адамның, әр отбасының, әр баланың борышы. Егер әркім өз ауласын, өз көшесін, өз орнын таза ұстаса – бүкіл ел гүлденіп кетері анық. Тазалықты сақтаудың қарапайым қағидалары: Қоқысты арнайы жәшікке тастау, Су мен энергияны үнемдеу, Ағаш пен гүлге күтім жасау, Жеке тазалықты сақтау, Тазалыққа басқаларды да шақыру. Қорыта айтқанда, тазалық – тіршіліктің негізі, өркениетті елдің айнасы. Ол – біздің өмір сүру салтымызда қалыптасуы тиіс күнделікті әдет. Тазалыққа мән беру – өз денсаулығымызға, болашағымызға, ұрпағымызға деген қамқорлықтың көрінісі. Ендеше, тазалықты сақтау – әр адамның азаматтық, адами және рухани борышы екенін ұмытпайық. Таза орта – таза болашақ!
Тазалық – бұл адамның ішкі мәдениетінің, тәрбиесінің, жан-дүниесінің айнасы. Асыл дініміз тазалықты исламдағы басты шарттардың бірі ретінде қарастырған. Сондықтан тазалық адам өмірінде маңызды орын алады. Тазалық тек сыртқы бейнені ғана емес, ол – ішкі жан дүниенің де тазалығын қамтитын ұғым. Халқымыз: «Таза табиғат – халық байлығы» деп жатады. Негізінде мұсылман бүлдіруші емес, ол – бүтіндеуші, қиратушы емес — дұрыстаушы, зиян келтіруші емес — пайда әкелуші. Алла елшісінің: «Адамдардың ең жақсысы басқаларға пайдасы тигені» дегенін де жадымыздан шығармағанымыз дұрыс. Өкінішке қарай, бізде керісінше болып жатады. Мәселен, қоғамдық орындарда немесе табиғат аясына сейілдеуге шыққанда, қоқысты шашып, ағаштарды сындырып табиғатқа кері әсерін тигізіп жататындар да кездеседі. Табиғатқа қиянат жасау сорақылықтың нақ өзі. Ал, қияметте бұл істен сұралады әрі жазасы да ауыр болмақ. Себебі, Алла тағала осы берілген шексіз нығметтердің о дүниеде сұрауы бар екенін ескертеді. «Ырыс-дәулеттеріңненберілген нығметтерден әлбетте сұраққа тартыласыңдар», – дейді. Міне, мұсылман баласы осындай істерден аулақ болып, әр нәрсенің өз реті, өз сұрауы болатынын естен шығармағаны абзал.Тазалықтың өмірде алар орны ерекше. Күнделікті асымыздың таза болуы, бойымыздың тазалығы, тұрғылықты жеріміздің тазалығы, қоршаған ортамызды таза сақтауымыз, тұтынған дүниеміз бен ниеттің тазалығы, жүректің пәктігі, тапқан табыстың адалдығы – бәрі де салауатты өмір мен баянды тіршіліктің негізін құрайды. Сонда ғана отанымыздың келешегі, көркеюі – салауатты өмір салтын сақтау өз қолымызда екенін анық аңғаруымызға болады.
Табиғат – тіршіліктің алтын бесігі. Жер, ауа, су, орман, дала – бәрі адамзатқа аманат етіп берілген ұлы қазына. Бірақ соңғы ғасырларда табиғатқа деген немқұрайдылық, ластану, қоршаған ортаның тозуы сияқты мәселелер күрт белең алды. Сол себепті табиғатты таза ұстау – тек экологиялық талап емес, болашаққа деген жауапкершілік. Табиғатты ластаудың салдары. Қазіргі кезде табиғатты ластаудың түрлері сан алуан: Ауа ластануы – өнеркәсіп түтіндерінен, көліктен шығатын газдардан туындайды. Су ластануы – тұрмыстық және өндірістік қалдық сулардың өзен-көлдерге ағуы. Топырақ ластануы – тұрмыстық қоқыстар, химиялық тыңайтқыштар, пластиктер әсері. Орман мен дала өрттері – адам әрекетінен немесе табиғи апаттардан туындайды. Бұл проблемалардың салдары: Ауадағы оттегінің азаюы; Ауру түрлерінің көбеюі; Жануарлар мен өсімдіктердің жойылуы; Климаттың өзгеруі; Адам өмірінің қысқаруы.Табиғатты таза ұстаудың маңызы. Табиғат – адамның өмір сүру ортасы. Егер табиғат ластанса, оның зияны міндетті түрде адамға қайта оралады. Таза табиғат: Денсаулықтың кепілі; Рухани тыныштық сыйлайды; Экономиканың дамуына ықпал етеді; Болашақ ұрпаққа жарқын өмір қалдырады. Мысалы, ағаштар ауадағы көмірқышқыл газын сіңіріп, оттегін бөледі. Өзен мен көлдер – ауыз судың қайнар көзі. Таза ауа, таза су болмаса – адамзаттың өмірі де ұзаққа бармайды. Табиғатты қорғау жолдары
Табиғатты таза ұстау – әр адамға міндет. Оған жетудің жолдары көп: Қоқысты сұрыптап жинау. Пластик, әйнек, қағаз, темірді бөлек жинау. Қайта өңдеуге тапсыру. Табиғатта қалдық тастамау. Ағаш егу. Бір түп ағаш жылына 120 кг көмірқышқыл газын сіңіреді.Орманды сақтау – экожүйені сақтау. Су мен энергияны үнемдеу. Су ағысын босқа ағызбау. Электр қуатын үнемдеу. Табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалану. Табиғи аумақтарды қорғау. Қорықтарды, ұлттық парктерді қорғау. Жануарларды атпау, өсімдіктерді жұлмау. Экологиялық мәдениетті қалыптастыру. Балаларға табиғатты қорғау туралы тәрбие беру. Тазалық акцияларына қатысу. «Табиғат – біздің үйіміз» деген ұғымды санаға сіңіру. Қазақстандағы табиғат қорғау шаралары. Елімізде табиғатты таза ұстау бағытында маңызды жұмыстар атқарылып келеді: «Жасыл ел» бағдарламасы бойынша жыл сайын миллиондаған ағаш көшеттері отырғызылады. Ұлттық парктер мен қорықтар саны артты. «Таза Қазақстан», «Бірге таза Қазақстан» акциялары өткізіледі. Қоқысты қайта өңдейтін зауыттар ашылып жатыр. Мысалы, Шардара су қоймасы маңында «Жасыл белдеу» жобасы жүзеге асуда. Бұл аймақты шөлейттенуден сақтап, климатты жұмсартады. Табиғатты таза ұстау – адамзаттың болашағы үшін маңызды парыз. Егер біз табиғатты ластамай, керісінше қорғасақ, балаларымызға жасыл, әсем, таза әлем сыйлаймыз. Табиғатты аялайық, өйткені табиғатсыз адамзаттың ғұмыры жоқ. Таза табиғат – таза болашақтың кепілі!
