Бәйдібек ауданында «AMANAT» партиясы Түркістан облыстық филиалы жанындағы аймақтық «Жер аманаты» комиссиясының көшпелі отырысы өтті. Отырысты «AMANAT» партиясы Түркістан облыстық филиалының төрағасы Үмбеталиев Алтынсары Дүйсенбекұлы ашып, жүргізді. Іс-шараға Түркістан облысының жер ресурстарын басқару департаменті мен аудан әкімдіктерінің өкілдері, сондай-ақ жер қатынастарына жауапты сала мамандары қатысты. Жиын барысында «Жер аманаты» партиялық жобасы аясында 2024–2025 жылдары атқарылған жұмыстар бойынша баяндамалар тыңдалып, нақты мәселелер мен оларды шешу жолдары талқыланды. Атап айтқанда, Түркістан облысының жер ресурстарын басқару департаментінің басшысы Бауыржан Арыстанбекұлы Сыздықов атқарылған жұмыстар жөнінде жан-жақты баяндама жасады.
Сонымен қатар Ордабасы ауданы әкімінің орынбасары Мейрамбек Жамаділұлы Ақмұратов, Отырар ауданы әкімінің орынбасары Токсейт Артықұлы Елекеев және Бәйдібек ауданы әкімінің міндетін уақытша атқарушы Бақыт Тұрсынәліұлы Қырғызалиев аудандарындағы жобалардың жүзеге асырылу барысы туралы мәлімет берді. Баяндамалардан кейін сұрақ-жауап форматында пікір алмасу өтіп, қатысушылар жерді тиімді пайдалану, заңсыз иеленген жер телімдерін мемлекет меншігіне қайтару, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді цифрландыру сияқты маңызды мәселелерді көтерді. Жиын соңында комиссия отырысы қорытындыланып, нақты ұсыныстар әзірленді. Жоба аясындағы жұмыстардың тиімді жүзеге асырылуын қамтамасыз ету мақсатында барлық деңгейдегі жауапты органдарға тиісті тапсырмалар берілді.
«Жер – қазақ халқы үшін қасиетті ұғым. «Жер – ана», «Жерді жамандасаң, аяғыңды сындырасың» деп бекер айтпаған дана халқымыз. Қазақ елі үшін жер – тек шаруашылықтың ғана емес, елдік пен егемендіктің де символы. Бүгінгі таңда ауыл шаруашылығын дамыту, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, ауыл халқының табысын арттыру мәселелері күн тәртібінде тұрғанда, жер ресурстарын әділ, тиімді және заңды пайдалану – ең басты шарттардың бірі. Осыған байланысты Қазақстанда «Жер аманаты» атты маңызды ұлттық жоба жүзеге асырылуда. Бұл бағдарлама ел азаматтарына әділеттілік орнатуға, пайдаланылмай жатқан ауыл шаруашылығы жерлерін мемлекет меншігіне қайтарып, оларды нақты жұмыс істеп жүрген фермерлер мен ауыл тұрғындарына әділ үлестіру мақсатын көздейді. «Жер аманаты» – елдің болашағына, ұрпақтың несібесіне бағытталған маңызды саяси әрі әлеуметтік бастама. Бағдарламаның пайда болу негізі.
«Жер аманаты» бағдарламасы – Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасына сәйкес қабылданған бастама. Ел Президенті 2022 жылғы Жолдауында жердің игерілмей жатқанына тоқталып, оны тиімді пайдалануға тапсырма берді. Осы тапсырма негізінде 2022 жылы «AMANAT» партиясы жанынан «Жер аманаты» комиссиясы құрылып, нақты жұмыс басталды. Бағдарламаның негізгі қозғаушы күші – әлеуметтік әділеттілік пен жердің шынайы иесіне берілуі. Бұл – ауыл шаруашылығы саласында нағыз жұмыс істеп жүрген, жерге еңбек сіңіріп жүрген шаруаға қолдау көрсету. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері. Мақсаты: Заңсыз немесе тиімсіз пайдаланылып жатқан ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді мемлекет меншігіне қайтару; Бұл жерлерді әділ бөлу арқылы ауыл тұрғындарының жерге қолжетімділігін арттыру; Ауыл шаруашылығын тиімді дамытуға жағдай жасау; Жергілікті халықтың табысын арттыру және ауылдық өңірлердің тұрақты дамуына жол ашу. Міндеттері: Пайдаланылмай жатқан немесе жалған құжатпен алынған жерлерді анықтау; Жер кадастрын цифрландыру, ашықтықты қамтамасыз ету; Халықтың өтініштерін қарау және жерге қатысты дауларды шешу; Жерді әділ бөлу механизмін жасау; Қайтарылған жерлерді ауыл тұрғындарына, жас фермерлерге, кооперативтерге беру. Іске асыру тетігі мен жұмыс барысы
Бағдарлама бірнеше мемлекеттік және қоғамдық ұйымдардың бірлескен жұмысы арқылы жүзеге асады. Оның ішінде: «AMANAT» партиясы – халықтың өтініштерін қабылдап, жер дауларына қатысты қоғамдық бақылау жүргізеді; Жер ресурстарын басқару комитеті, әкімдіктер, прокуратура – заң аясында жер мәселелерін қарайды; Ауыл шаруашылығы министрлігі, Цифрлық даму министрлігі – деректер базасын цифрландырумен айналысады. Жер аманаты» комиссиясы ауылдарды аралап, қоғамдық қабылдаулар ұйымдастырады, халықпен кездесулер өткізеді. Әрбір жер учаскесі жіті тексеріліп, заң бұзушылық анықталған жағдайда мемлекетке қайтарылады. Бағдарламаның алғашқы нәтижелері. 2022–2024 жылдар аралығында бағдарламаның арқасында бірнеше миллион гектар ауыл шаруашылығы жері мемлекетке қайтарылды. Оның ішінде: Жалған жалға алу құжаттары бойынша алынған жерлер; Асыл тұқымды мал шаруашылығына деп бөлініп, бірақ мүлде пайдаланылмаған жерлер; Шенеуніктердің, ірі кәсіпкерлердің атына тіркелген, алайда игерілмей жатқан жерлер. Мысалы: Түркістан облысында 200 мың гектардан астам жер мемлекетке қайтарылып, ауыл жастарына берілді; Қарағанды, Жамбыл, ШҚО өңірлерінде ондаған кооператив пен жас шаруа қожалығы жермен қамтамасыз етілді. Жер аманаты – әлеуметтік әділеттіліктің кепілі. Бағдарламаның басты ерекшелігі – жердің нақты еңбек ететін адамға берілуі. Бұған дейін көп жағдайда жер алып, оны не пайдаланбай, не жалға беріп табыс табатын алыпсатарлар жер иеленіп келген болатын. Бұл әділетсіз жүйе ауылдың дамуын тежеп келді. «Жер аманаты» осы олқылықты жоюға бағытталған. Жер ауылда тұратын, кәсіппен айналысатын, ауылды көркейткісі келетін адамдарға берілсе, онда: Ауыл шаруашылығы дамиды; Азық-түлік бағасы тұрақталады; Ауылдағы жұмыссыздық азаяды; Ауылдан қалаға жаппай көшу тоқтайды. Бағдарлама аясында қолға алынған қосымша шаралар. Жер кадастры мен есептер толық цифрланды – енді жер учаскелерінің иесі, көлемі, мақсаты ашық көрінеді; Ашық порталдар іске қосылды (мысалы, eldala.kz, egov.kz арқылы жер туралы мәлімет алу мүмкіндігі бар); «Жер лизингі» немесе жалға беру жүйесі жеңілдетілді – нақты кәсіп бастайтындарға басымдық берілді; Мемлекеттік бақылау күшейтілді – жер заңнамасын бұзғандар әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке тартылуда. Бағдарламаның маңызы мен болашағы. «Жер аманаты» – бұл жай ғана жер бөлісі емес, ұлт тағдырына қатысты үлкен саясат. Себебі: Жер кімнің қолында – байлық соның иелігінде; Жер кімде – сол ауылда тұрақтылық пен даму болады; Жер кімге берілсе – сол болашаққа жауап береді. Бағдарлама болашақта: Ауыл жастарын кәсіпке тартуға; Отбасылық шаруашылықтар мен кооперацияны дамытуға; Ауыл экономикасын өркендетуге; Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге зор үлес қосады. «Жер аманаты» – бұл өткеннің қателігін түзеп, келешек үшін әділетті жол ашқан тарихи бастама. Бұл бағдарлама арқылы елдегі ең маңызды ресурс – жер мәселесінде ашықтық пен әділет орнап жатыр. Ең бастысы – жер ел игілігіне, еңбек етіп жатқан халықтың қолына беріле бастады. Жер – аманат. Бұл аманат – ата-бабаның қаны тамған қасиетті мекен. Енді бұл жер – ертеңгі ұрпаққа қалатын мұра. Осы мұраны дұрыс иеленіп, тиімді игеру – әрбір азаматтың парызы. «Жер аманаты» – еліміздің жаңа дәуірдегі тарихи бетбұрысы» – деді «AMANAT» партиясы Түркістан облыстық филиалының төрағасы Үмбеталиев Алтынсары Дүйсенбекұлы.
«Бәйдібек ауданы – Түркістан облысының оңтүстік-шығысында орналасқан, ауыл шаруашылығына өте қолайлы табиғи-климаттық жағдайы бар өңір. Аудан – негізінен егін және мал шаруашылығына бейім, еңбекқор халқы мен жергілікті өндірісі дамып келе жатқан маңызды аграрлық аймақтардың бірі. Соңғы жылдары аудан экономикасында ауыл шаруашылығы саласы жетекші рөл атқарып отыр. Бәйдібек ауданы – Түркістан облысының ауыл шаруашылығы бағытында қарқынды дамып келе жатқан өңірлерінің бірі. Мемлекеттік бағдарламалар аясында аудан тұрғындары кәсіпкерлікке тартылып, жергілікті өндіріс жандана түсуде. Алдағы уақытта су ресурстарын үнемдеу, өнімді өңдеу мен сату жүйесін жетілдіру, аграрлық білім мен инновацияны енгізу арқылы аудан ауыл шаруашылығының дамуын жаңа деңгейге көтеруге толық мүмкіндік бар. Бәйдібек ауданы – Түркістан облысының ауыл шаруашылығына бейім, табиғи ресурстары мол, еңбекқор халқы бар тарихи әрі стратегиялық маңызы жоғары өңір. Аудан экономикасының негізгі тірегі – ауыл шаруашылығы, әсіресе мал және егін шаруашылығы. Соңғы жылдары ауылды дамытудың жаңа кезеңіне қадам басу мақсатында мемлекет тарапынан қабылданған ауқымды жобалардың ішінде «Жер аманаты» бағдарламасы ерекше орын алады. «Жер аманаты» — бұл жай ғана жер дауын реттеу шарасы емес, бұл – әлеуметтік әділеттілік пен ауылдың экономикалық өрлеуін қамтамасыз ететін ұлттық маңызы бар бағдарлама. Бағдарлама аясында Қазақстанның барлық өңірлерінде, соның ішінде Бәйдібек ауданында да пайдаланылмай жатқан, заңсыз немесе тиімсіз игерілген ауыл шаруашылығы жерлерін мемлекетке қайтару және оларды ауыл тұрғындарына әділ үлестіру жұмыстары жүріп жатыр. Бағдарламаның мақсаты мен маңызы. «Жер аманаты» бағдарламасының мақсаты – ауыл тұрғындарының жерге қолжетімділігін қамтамасыз ету, пайдаланылмай жатқан немесе заңсыз берілген жерлерді мемлекетке қайтарып, оларды нақты еңбек ететін азаматтарға беру арқылы ауыл шаруашылығы өндірісін жандандыру. Бәйдібек ауданы үшін бұл бағдарлама маңызды, себебі: Ауыл халқының басым бөлігі мал және егін шаруашылығымен айналысады; Жер тапшылығы – өз кәсібін дамытқысы келетін көптеген тұрғын үшін үлкен кедергі; Пайдаланылмай жатқан жерлерді қайтару арқылы өнім өндіру көлемі артады; Әлеуметтік әділеттілік орнап, жер ресурстарының айналымы қалыпқа келеді. Бәйдібек ауданындағы іске асыру барысы. 2022 жылдан бастап Түркістан облысында, соның ішінде Бәйдібек ауданында «Жер аманаты» бағдарламасы қарқынды түрде енгізіле бастады. Бұл бағытта аудандық әкімдік, прокуратура, жер қатынастары бөлімдері және «AMANAT» партиясының өкілдері біріге жұмыс атқарды. Негізгі қадамдар: Жер кадастрын тексеру. Аудандағы барлық ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелері сарапқа салынды; Спутниктік мониторинг пен картография деректері негізінде нақты пайдаланылмай жатқан жерлер анықталды. Құқықтық сараптама. Заңсыз немесе тиімсіз берілген, игерілмеген жерлер бойынша сотқа дейінгі және сот арқылы қайтару шаралары жүргізілді. Қайтарылған жерлерді қайта үлестіру. Мемлекет меншігіне қайтарылған жерлер ауыл тұрғындарына, жас кәсіпкерлерге және кооперативтерге ашық конкурс, тендер немесе өтінім негізінде үлестіріле бастады. Нәтижелері мен нақты деректер. Бәйдібек ауданында «Жер аманаты» бағдарламасы аясында: 2022–2024 жылдар аралығында 4 000 гектардан астам ауыл шаруашылығы жері мемлекет меншігіне қайтарылды; Оның ішінде: 2 500 гектар жайылымдық жер; 1 000 гектар егістік жер; 500 гектар көп жылдық екпе алқаптар мен шабындықтар; Қайтарылған жерлердің бір бөлігі: жас кәсіпкерлерге мал бордақылау мен егін егетін алаң ретінде; ауылдық кооперативтерге – ортақ пайдалануға; әлеуметтік аз қамтылған отбасыларға жеке қосалқы шаруашылық жүргізу үшін берілді. Жермен қамтамасыз етілген азаматтар мен жобалар.
Бағдарлама аясында жер алған азаматтардың арасында: Жеке шаруа қожалығын құрған жастар; Мектеп бітіріп ауылда қалған кәсіп ашқысы келген түлектер; Бұрынғы малшы, механизатор, агроном мамандар; Ауыл кооперативтері мен өнім өндірушілер бар. Мысалдар: Мыңбұлақ ауылдық округіндегі бір кооперативке 150 гектар жайылым беріліп, 20-ға жуық отбасы бірігіп қой өсірумен айналыса бастады. Шақпақ ауылындағы жас кәсіпкерге 15 гектар егістік беріліп, көкөніс өсіру жобасы іске асты. Шаян ауылынан 8 отбасы бірігіп, 120 гектар жерге күнбағыс егіп, май өңдейтін цех ашуға ниет білдірді. Қоғамдық бақылау мен ашықтық
«Жер аманаты» бағдарламасының басты қағидаты – ашықтық пен әділдік. Бәйдібек ауданында бұл талаптар келесідей іске асады: Әрбір жер қайтару және үлестіру процесіне қоғамдық комиссия қатысады; Ашық порталдарда бос жатқан немесе конкурсқа шығарылған жер учаскелері жарияланып отырады; «AMANAT» партиясының қоғамдық қабылдаулары мен мобильді топтары ауыл-ауылды аралап, тұрғындардың өтінішін жинайды. Кедергілер мен ұсыныстар. Кедергілер: Кейбір жер иелері заңмен берілгенімен, ұзақ уақыт игермеген; Қайтару кезінде сот процестері көп уақыт алады; Шаруаларға жер берілгенімен, инфрақұрылым (су, жол) жетіспейді; Жаңа жер алған азаматтарға техника, тұқым, тыңайтқыш жағынан көмек жетіспейді.Ұсыныстар: Жермен бірге агротехникалық қолдауды қатар беру (лизация, субсидия, оқыту); Инфрақұрылымды дамытуға арнайы «Жер + инфрақұрылым» кешенді жобасы қабылдануы тиіс; Кооперативтерге жерді ұзақ мерзімге, жеңілдетілген шартпен жалға беру; Жастарды жерге иелік етуге тарту үшін арнайы жас аграрлық бағдарламалар енгізу. «Жер аманаты» – Бәйдібек ауданы үшін тек жер мәселесін реттеу емес, бұл – ауылды жаңғыртудың, еңбек адамына мүмкіндік берудің, ауыл экономикасын тірілтудің нақты жолы. Бұл бағдарламаның нәтижесінде ауылдың әлеуеті артып, жастар кәсіпке тартылып, пайдаланылмай жатқан байтақ жерлер ел игілігіне қайта беріліп жатыр. Жер – елдің байлығы, халықтың несібесі. Ал «Жер аманаты» – сол байлықты әділ иесіне қайтарып, келешек ұрпаққа аманаттап тапсырудың ұлы ісі. Бәйдібек ауданы бұл бағытта алда келеді және бұл тәжірибе басқа өңірлерге үлгі бола алады.
