Бәйдібек ауданында ауыл шаруашылығын дамыту мәселелері талқыланды

Бәйдібек ауданында ауыл шаруашылығы саласын дамыту мәселелері талқыланды. Арнайы іссапармен өңірге келген Ауыл партиясы Төрағасының орынбасары Айтуғанов Қайрат Қапарұлы және партияның Түркістан облыстық филиалының төрағасы, облыстық мәслихат депутаты Әжіметов Нұржан Нұрмаханбетұлы аудан шаруаларымен кездесіп, агросаладағы мемлекеттік қолдау шаралары мен даму перспективалары жөнінде түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Сапар барысында делегация алдымен балық шаруашылығымен айналысатын «Шокталап» шаруа қожалығының жұмысымен танысты. Қожалық төрағасы Омарбеков Бақыттың айтуынша, 1 гектар жерге екі тоған қазылып, 20 мыңға жуық сазан шабағы жіберілген. Аталған жоба бойынша алғашқы өнім биылғы күзде алынуы жоспарлануда. Әрі қарай, су үнемдеу технологияларын енгізіп жатқан “Қайрат” шаруа қожалығына барды. Қожалық басшысы Жақып Абылай 145 гектар алқапқа жоңышқа егіп, оны жаңбырлатып суару әдісі арқылы суарып жатқанын жеткізді. Бұл технология су ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Іссапар соңында делегация “Ернұр” корпорациясының жұмыс барысымен танысты. Мұнда жалпы құны 7,6 миллиард теңгені құрайтын құс фермасының құрылысы басталған. Сондай-ақ, ферма жанынан құрама жем өндіретін кешен де қарастырылған. Ауыл шаруашылығын дамытуға бағытталған бұл жобалар өңірдің әлеуметтік-экономикалық әлеуетін арттыруға, сондай-ақ жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік беретіні атап өтілді.

Ауыл шаруашылығы – адамзат өмірінің негізі саналатын маңызды сала. Бұл сала – азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, халықты табиғи өніммен қамтамасыз ететін, елдің экономикалық тұрақтылығы мен дамуында шешуші рөл атқаратын стратегиялық бағыт. Қазақстан үшін ауыл шаруашылығы – тарихи, әлеуметтік және экономикалық маңызы зор сала. Ел халқының едәуір бөлігі ауылды мекендерде тұрып, ауыл шаруашылығымен шұғылданады. Сол себепті бұл салаға мемлекет тарапынан ерекше көңіл бөлініп келеді.Ауыл шаруашылығының құрылымы. Ауыл шаруашылығы – күрделі және көпқырлы сала. Ол екі негізгі бағытқа бөлінеді: Өсімдік шаруашылығы – астық, көкөніс, жеміс-жидек, мал азығын және техникалық дақылдарды өсіру. Мал шаруашылығы – ет, сүт, жүн, тері, жұмыртқа және басқа да жануар тектес өнімдерді өндіру. Осы екі бағыт бір-бірімен тығыз байланысты. Өсімдік шаруашылығы мал азығын дайындап берсе, мал шаруашылығы ауыл тұрғындарын сапалы өніммен қамтамасыз етеді. Қазақстандағы ауыл шаруашылығының дамуы. Қазақстан – кең байтақ жері бар аграрлы мемлекет. Жер көлемінің үлкен бөлігі ауыл шаруашылығына жарамды. Қазақстанның климаттық ерекшеліктері мен топырақ ресурстары бидай, арпа, жүгері, күнбағыс сияқты дақылдарды өсіруге өте қолайлы. Сонымен қатар, еліміздің кей аймақтары мал шаруашылығына – жылқы, сиыр, қой, түйе, шошқа өсіруге бейімделген. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі кезеңде ауыл шаруашылығы түрлі реформалар мен өзгерістерге ұшырады. Кеңес заманында қолданылған жоспарлы экономикадан нарықтық жүйеге көшу ауыл шаруашылығы үшін оңай болған жоқ. Бірақ кейінгі жылдары мемлекет бұл саланы дамытуға ерекше көңіл бөле бастады. Мемлекеттік қолдау және бағдарламалар. Ауыл шаруашылығын дамыту үшін түрлі мемлекеттік бағдарламалар қабылданып келеді. Мысалы: «Агробизнес-2020» бағдарламасы; Ауыл – ел бесігі» жобасы; Субсидиялау, несие беру, техникамен қамтамасыз ету бағыттары. Бұл бағдарламалардың мақсаты – ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемін арттыру, аграрлық саладағы еңбек өнімділігін көтеру, экспорттық әлеуетті дамыту, ауыл тұрғындарының өмір сапасын жақсарту.

Ауыл шаруашылығындағы заманауи технологиялар. Қазіргі таңда ауыл шаруашылығы саласында заманауи технологияларды қолдану кең етек жайып келеді. Оларға мыналар жатады: Дәлме-дәл егіншілік (GPS, дрондар, сенсорлар арқылы топырақты зерттеу, тыңайтқыштарды автоматты енгізу); Су үнемдеу технологиялары (тамшылатып суару, жаңбырлату); Биотехнологиялар (селекция, генетикалық жетілдіру); Ауыл шаруашылығы техникасын жаңарту (комбайн, трактор, егін егуші машиналар). Бұл технологиялар өнім сапасын арттырып қана қоймай, жұмыс күшін азайтуға және шығындарды төмендетуге мүмкіндік береді. Ауыл мәселелері және оларды шешу жолдары.  Ауыл шаруашылығы саласының дамуымен қатар, бірқатар шешімін таппаған мәселелер де бар: Жердің тозуы және шөлейттену; Су тапшылығы; Ауылдағы жастардың қалаға көшуі (урбанизация); Техника мен инфрақұрылымның ескіруі; Нарықтағы бәсекелестіктің күшеюі. Осы мәселелерді шешу үшін: Инфрақұрылымды (жол, су, жарық, интернет) дамыту қажет; Жастарды ауылда қалдыру үшін жеңілдіктер қарастырылуы тиіс; Ауыл шаруашылығына инвестиция тарту, білім мен ғылымды біріктіру керек; Шаруаларға тұрақты түрде оқыту, біліктілікті арттыру жүйесін жолға қою маңызды.  Ауыл шаруашылығы – еліміздің болашағын айқындайтын маңызды сала. Бұл сала – азық-түлік қауіпсіздігінің, экономикалық өсудің, әлеуметтік тұрақтылықтың негізі. Қазақстанның аграрлық әлеуеті жоғары, оны толық іске асыру үшін жүйелі жұмыс, технологиялық жаңғыру және ауылдық инфрақұрылымды дамыту қажет. Ауыл гүлденсе – ел өркендейді. Сондықтан ауыл шаруашылығын дамыту – ұлттың рухани және экономикалық тәуелсіздігінің кепілі.

Түркістан облысы – Қазақстанның аграрлық әлеуеті жоғары, ауыл шаруашылығы өркендеген өңірлерінің бірі. Бұл аймақтың климаты мен табиғи ерекшелігі ауыл шаруашылығы саласын дамытуға өте қолайлы. Соның ішінде Бәйдібек ауданы – табиғаты әсем, тарихы бай, халқы еңбекқор, негізінен егін және мал шаруашылығымен айналысатын аграрлы аудан. Ауыл шаруашылығы – осы өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі тірегі болып отыр. Аудан туралы жалпы мәлімет. Аудан орталығы: Шаян ауылы. Аумағы: 7 760 шаршы шақырымнан астам. Халқы: 60 мың адам. Ауылдық округтер саны: 15. Шаруашылық түрлері: Мал шаруашылығы, егін шаруашылығы, бау-бақша, жоңышқа және жем-шөп егу. Бәйдібек ауданының аумағында таулы, жартылай шөлейтті және жазық өңірлер араласа орналасқан, бұл әртүрлі ауыл шаруашылығы салаларын қатар дамытуға мүмкіндік береді. Мал шаруашылығы – негізгі тірек. Бәйдібек ауданы мал өсіруге өте қолайлы аймақ ретінде танымал. Қысы жұмсақ, жайылымдары кең, табиғи шөпке бай болуы – бұл саланың дамуына үлкен серпін беріп отыр. Мал шаруашылығындағы басты бағыттар: Ірі қара (сиыр) өсіру. Қой және ешкі шаруашылығы. Жылқы және түйе бағу. Сүт және ет өнімдерін өндіру.  Аудан бойынша 2024 жылғы деректерге сүйенсек: Ірі қара саны – 85 000-нан асады. Қой мен ешкі – 300 000-ға жуық. Жылқы – 25 000-нан аса. Сүт және ет фермалары – бірнеше ауылдық округте іске қосылған. Мал басының көбеюі аудан халқының өз кәсібін жүргізуіне жол ашып, жұмыспен қамтуды арттырып, ауыл экономикасын нығайтуда. Егін шаруашылығы – дән себіп, береке терген сала. Бәйдібек ауданында егін шаруашылығы да жақсы жолға қойылған. Арпа, бидай, жүгері, күнбағыс, мақсары, жоңышқа және бақша дақылдары кең көлемде егіледі. Негізгі деректер: Жалпы егістік жер көлемі: 60 000 гектардан астам. Егістік жердің басым бөлігі құрғақ және тәлімі алқаптарға тиесілі. Суармалы жер көлемі жыл сайын артып келеді (тамшылатып суару, каналдарды жөндеу). Мақсары мен жоңышқа – экспортқа бағытталған өнімдер қатарына кіреді.  Егін шаруашылығының дамуымен азықтық қор қамтамасыз етіледі және мал шаруашылығы саласы да тұрақты дамиды. Мемлекеттік қолдау және бағдарламалар. Ауданның ауыл шаруашылығы саласының қарқынды дамуына мемлекеттік бағдарламалар үлкен қолдау көрсетіп отыр. «Ауыл аманаты» бағдарламасы: 2,5% жеңілдетілген несие арқылы 2023–2024 жылдары жүздеген тұрғын кәсіп бастаған; Жобалар мал бордақылау, жылыжай салу, бал ара шаруашылығы, құс өсіру бағытында іске асты; Тұрғындар кооперативке бірігіп, ұжымдық өндіріс ұйымдастыруда. «Жер аманаты» жобасы: 4 000 гектарға жуық пайдаланылмай жатқан жер қайтарылып, ауыл тұрғындарына әділ таратылған; Жастар мен шаруалар өз кәсібін жүргізуге мүмкіндік алды.  АӨК-2025 ұлттық жобасы: Тұқым мен тыңайтқышқа субсидия, Техника лизингі, Өнімді өткізуге арналған логистикалық қолдау ұсынылды. Ауыл кооперативтері мен жеке шаруа қожалықтары. Бәйдібек ауданында 4000-нан астам шаруа қожалығы және ауыл шаруашылығы кооперативтері жұмыс істейді. Олар: Мал өсіреді; Егін егіп, жем-шөп дайындайды; Өнімді өңдеу және өткізу ісімен айналысады. Кооперативтердің артықшылықтары: Ортақ техника пайдалану; Ұжымдық сату және өңдеу; Мемлекеттік қолдауға бірлесіп қол жеткізу. Кедергілер мен даму бағыттары. Ауыл шаруашылығындағы қиындықтар: Су ресурстарының тапшылығы; Инфрақұрылымның (жол, су, жарық) әлсіздігі; Заманауи техниканың жетіспеушілігі; Өнімді өңдейтін зауыттардың болмауы. Даму бағыттары: Су үнемдеу технологияларын кеңінен енгізу (тамшылатып суару, жерасты құдықтары); Шағын ет, сүт, жем өңдеу кәсіпорындарын ашу; Ауыл жастарына аграрлық білім мен кәсіптік қолдау көрсету; «Ауыл – ел бесігі», «Агроиндустриялық белдеу» жобаларын кеңінен енгізу. Бәйдібек ауданының ауыл шаруашылығы саласы – аудан халқының әл-ауқатының негізі, тұрмыс тіршілігінің тірегі. Мемлекеттік қолдаудың, халықтың еңбексүйгіштігі мен табиғи ресурстардың тиімді пайдаланылуының арқасында ауданның аграрлық әлеуеті жылдан жылға артып келеді. Жаңашылдыққа бейімделіп, ұжымдық еңбекті күшейтіп, инфрақұрылымды дамыта отырып, Бәйдібек өңірі жақын болашақта Түркістан облысының ауыл шаруашылығы көшбасшысы болуға толық лайықты.

Егін шаруашылығы – ауыл шаруашылығының ең маңызды салаларының бірі. Ол – халықты негізгі азық-түлікпен қамтамасыз етіп қана қоймай, мал шаруашылығына жем-шөп дайындаудың, өңдеу өнеркәсібіне шикізат берудің және экономиканың агроөнеркәсіптік кешеніндегі тұрақты дамудың негізі. Қазақстанда егін шаруашылығын дамыту – ұлттық азық-түлік қауіпсіздігінің, экономикалық өсудің және ауыл халқының тұрмыс сапасын арттырудың басты тетігі. Осы бағытты қолдау үшін мемлекет тарапынан арнайы бағдарламалар мен жобалар жүзеге асырылып келеді. Бұл бағдарламалар ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігін арттыруға, техникалық жарақтандыруды жетілдіруге, егін өнімінің сапасы мен көлемін ұлғайтуға бағытталған. Мемлекеттік қолдаудың негізгі мақсаттары. Егін шаруашылығын қолдауға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар бірнеше басты мақсаттарды көздейді: Ауыл шаруашылық өнімдерінің өзіндік құнын төмендету; Шаруаларға қаржылай қолдау көрсету; Су үнемдеу және жердің құнарлылығын сақтау технологияларын енгізу; Ауылдық инфрақұрылымды дамыту; Тұқым сапасын жақсарту және тыңайтқыш қолдануды арттыру; Экспортқа бағытталған өндірістерді қолдау.

Негізгі мемлекеттік бағдарламалар.

1. «Агробизнес-2020» бағдарламасы. Бұл – Қазақстандағы ауыл шаруашылығы саласына арналған ірі стратегиялық құжаттардың бірі. Бағдарлама 2013–2020 жылдар аралығында іске асырылып, егін шаруашылығын қолдауда үлкен рөл атқарды. Мақсаты: АӨК субъектілерінің қаржылық тұрақтылығын арттыру; Мемлекеттік қолдау механизмдерін жетілдіру; Технологиялық жаңару мен тиімді агроқұрылымдарды дамыту. Нәтижелері: Техника жаңартылды; Субсидия көлемі артты; Шаруаларға төмен пайызбен несие беру жолға қойылды.
2. «АӨК-2021–2025» ұлттық жобасы (Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту бағдарламасы). Бұл – қазіргі таңда іске асырылып жатқан басты бағдарламалардың бірі. Ол бұрынғы бағдарламалардың жалғасы ретінде заманауи талаптарға сай жасалған. Мақсаттары: Еңбек өнімділігін 2,5 есеге арттыру; Ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттау көлемін ұлғайту; Су үнемдеу технологияларын 29%-ға жеткізу; 7 ірі экожүйені (бидай, майлы дақылдар, қант, жеміс-жидек, көкөніс, картоп, жемшөп) дамыту. Егін шаруашылығы бойынша қолдау шаралары: Энергия тиімділігі жоғары техника сатып алуға субсидия; Жоғары өнімді тұқым мен тыңайтқыштарға жеңілдік; Суармалы жерлер көлемін арттыру (3 млн гектарға жеткізу жоспары); Ауыл шаруашылығындағы ғылым мен цифрландыруды енгізу.
3. Субсидиялау жүйесі. Егін шаруашылығында субсидиялау – шаруаларға ең қажетті және кеңінен қолданылатын қолдау түрі. Субсидиялар: Тыңайтқыш пен пестицидтерге – құнын 50%-ға дейін жабу; Элита және I репродукциялы тұқымға – субсидия беру; Ауыл шаруашылық техникасына – 25%-дан астамын жабу; Су үнемдеу технологияларын енгізуге – арнайы субсидия; Өнімнің сақталуына және тасымалына – қосымша қолдау қарастырылған.
4. «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы. Бұл бағдарлама тек өндірісті ғана емес, ауыл шаруашылығын, оның ішінде егін шаруашылығын да қамтиды. Ол төмен пайызбен (6%) несие беруді көздейді. Қамтылатын салалар: Көкөніс, бақша өнімдерін өсіру; Дақылдарды қайта өңдеу; Қойма салу, суару жүйелерін орнату.
5. «Ауыл – ел бесігі» жобасы. Бұл жоба ауылдың әлеуметтік және инфрақұрылымдық дамуына бағытталғанымен, жанама түрде егін шаруашылығына да үлкен әсер етеді: Жолдардың, су жүйелерінің, электр желілерінің жаңаруы егіншілікке жағдай жасайды; Ауылда тұрақты өмір сүру мүмкіндігі аграрлық салаға мамандар тартуға ықпал етеді. Қосымша қолдау тетіктері. Ауыл шаруашылығы қаржылай қолдау қоры (АШҚҚҚ) арқылы берілетін микронесиелер; ҚазАгро, Аграрлық несие корпорациясы, Даму қоры арқылы ауыл шаруашылығы жобаларын қаржыландыру; Егістік жерлерді цифрландыру, спутниктік бақылау жүйесі; Шаруаларға агротехникалық кеңес беру, оқыту, инновациялық жобаларды енгізу. Егін шаруашылығындағы жетістіктер. Мемлекеттік бағдарламалардың нәтижесінде:ь Ауыл шаруашылық техникасы паркі біртіндеп жаңартылуда; Өнім көлемі мен сапасы артуда (мысалы, бидай мен жүгері экспорты өсуде); Егіс көлемі ұлғайып, ауыл шаруашылығының ЖІӨ-дегі үлесі арта түсті; Агроөнеркәсіпке инвесторлар келе бастады. Егін шаруашылығы – елдің азық-түлік қауіпсіздігін, ауыл халқының әл-ауқатын және агроэкономиканың тұрақтылығын қамтамасыз ететін маңызды сала. Бұл саланы мемлекеттік деңгейде қолдау – елдің стратегиялық мүддесіне сай әрекет. Жоғарыда аталған бағдарламалар мен қолдау тетіктері – егін шаруашылығының заманауи талаптарға сай дамуына жол ашып отыр. Мемлекет пен шаруа қожалықтарының бірлескен еңбегі арқылы Қазақстан аграрлық ел ретінде өз орнын сақтап, әлемдік нарыққа сапалы, экологиялық таза өнім ұсынуға қабілетті бола алады.

Ауыл шаруашылығы – Қазақстанның экономикалық, әлеуметтік және стратегиялық дамуының маңызды саласы. Еліміздің кең байтақ жері, қолайлы климаты, еңбекке бейімделген халқы ауыл шаруашылығының өркендеуіне үлкен мүмкіндік береді. Бұл сала тек азық-түлікпен қамтамасыз етумен шектелмей, халықты жұмыспен қамтуда, экспортты арттыруда, ауылдық өңірлердің дамуына серпін беруде маңызды рөл атқарады. Осыған байланысты Қазақстан Республикасының үкіметі ауыл шаруашылығын қолдауға бағытталған бірнеше ауқымды мемлекеттік бағдарламалар мен жобаларды жүзеге асырып келеді. Ауыл шаруашылығын қолдаудың негізгі бағыттары. Мемлекеттік қолдаудың басты мақсаттары: Ауыл шаруашылығы өнімін өндіру көлемін арттыру; Өнім сапасын жақсарту; Еңбек өнімділігін жоғарылату; Ауыл тұрғындарының табысын көтеру; Агроөнеркәсіптік кешеннің экспорттық әлеуетін күшейту; Инфрақұрылым мен логистика жүйесін дамыту; Инновациялық және цифрлық технологияларды енгізу. Мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар.

1. «АӨК-2021–2025» Ұлттық жобасы. Бұл – қазіргі таңда ауыл шаруашылығы саласын дамытуға бағытталған негізгі стратегиялық құжат. Мақсаттары: Ауыл шаруашылығы өнімінің көлемін арттыру; Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету; Еңбек өнімділігін 2,5 есеге арттыру; Агроөнеркәсіптік кешендегі өнім экспортын 2 есеге ұлғайту; Суармалы жерлер көлемін 3 млн гектарға дейін жеткізу. Басым бағыттары: Егін және мал шаруашылығын қолдау; Субсидиялау жүйесін жетілдіру; Агроөнімді қайта өңдеуді қолдау; Ауыл кооперативтерін дамыту; Су үнемдеу технологияларын енгізу.
2. «Ауыл – Ел бесігі» жобасы. Мақсаты: ауылдық елді мекендердің әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын жаңарту арқылы ауыл халқының өмір сапасын жақсарту. Негізгі шаралары: Ауыл жолдарын жөндеу; Мектептер мен балабақшаларды жаңарту; Медициналық мекемелерді жаңғырту; Ауыз су, газ, жарық, интернет тарту; Жұмыс орындарын ашу арқылы ауылда өмір сүруге қолайлы орта құру. Бұл бағдарлама жанама түрде ауыл шаруашылығына да оң ықпал етеді, өйткені жақсы инфрақұрылым ауылдық кәсіпкерліктің дамуына жол ашады.
3. «Ауыл аманаты» бағдарламасы. Мақсаты: ауыл халқының табысын арттыру және жергілікті жерлерде кооперацияны дамыту арқылы ауыл тұрғындарының кәсіпкерлікке араласуын кеңейту. Негізгі ерекшеліктері: 2,5% жеңілдетілген несие (5–7 жыл мерзімге); Қайтарымды қаржылай қолдау (микрокредит); Кооперативтік бірлестіктер құру; Мал шаруашылығы, жылыжай, өңдеу, көлік, қызмет көрсету салаларын дамыту; Ауыл тұрғындарын кәсіпкерлік негіздеріне оқыту. Жетістігі: бағдарлама 2022 жылы Жамбыл облысында сынақ ретінде сәтті іске қосылып, кейін бүкіл республикаға таратылды.
4. «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы. Мақсаты: отандық өнім өндірісін, оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімдерін қолдау және ішкі нарықты отандық өніммен қамтамасыз ету. Ауыл шаруашылығы бойынша қамтитын салалар: Көкөніс, бақша және жеміс өнімдері; Сүт, ет, нан, ұн өнімдері; Қайта өңдеу кәсіпорындары; Қойма және логистика жүйелері. Қаржылық қолдау: 6%-дық жеңілдетілген несие; «Даму» қоры арқылы кепілдік; Өнімді сату мен экспорттауға арналған субсидиялар.
5. Субсидиялау жүйесі. Қазақстанда ауыл шаруашылығына арналған субсидиялар түрлері көп: Тыңайтқыштарға, гербицидтерге, пестицидтерге субсидия; Жоғары сапалы тұқым мен көшетке субсидия; Ауыл шаруашылық техникасын жаңарту; Мал шаруашылығында асыл тұқымды мал өсіруге; Су үнемдеу технологияларын орнатуға. Бұл субсидиялар шаруашылықтардың шығындарын азайтуға және өнім өндіруді тұрақты етуге көмектеседі.
6. Ауыл шаруашылығы қаржылай ұйымдары. ҚазАгро, Аграрлық несие корпорациясы, Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры, Даму қоры сияқты ұйымдар арқылы шаруаларға: Қаржылай көмек (несие, лизинг); Кепілсіз микронесиелер; Агросақтандыру; Кәсіп ашуға гранттар ұсынылады. Бағдарламалар нәтижесі мен ықпалы. Аталған бағдарламалардың арқасында: Егіс көлемі мен өнімділік артты; Мал шаруашылығында асыл тұқымды мал басы көбейді; Ауыл тұрғындары өз кәсібін ашып, табыс табуға мүмкіндік алды; Кооперативтер мен отбасылық шаруашылықтар саны өсті; Шаруалар заманауи техникаға қол жеткізе бастады; Экспорт көлемі ұлғайып, Қазақстанның аграрлық әлеуеті нығая түсті. Ауыл шаруашылығын қолдау – елдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайту, халықтың тұрмысын жақсарту және ұлттық экономиканы әртараптандыру үшін қажет. Мемлекет қабылдап жатқан бағдарламалар шаруалардың жағдайын жақсартуға, ауылды көркейтуге, ауылдан қалаға көшу үрдісін тоқтатуға бағытталған. Ендігі кезекте осы бағдарламаларды тиімді іске асыру, ашық әрі әділ бөлу және бақылау – басты міндет. Ауыл – елдің алтын діңгегі. Ауыл шаруашылығына қамқорлық – ел болашағына салынған инвестиция.

Ауыл шаруашылығы – ел экономикасының негізі, халықтың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ететін маңызды сала. Әсіресе, Түркістан облысы сияқты табиғи-климаттық жағдайы ауыл шаруашылығына қолайлы өңірлер үшін бұл саланың маңызы ерекше. Осы облыстағы Бәйдібек ауданы — ежелден ауыл шаруашылығымен айналысып келе жатқан, еңбекқор халқы бар, табиғи ресурсы мол өңірлердің бірі. Аудан тұрғындарының негізгі күнкөріс көзі де – мал мен егін шаруашылығы. Сондықтан бұл салаға көрсетілетін қолдау шараларының ауқымы жылдан-жылға артып келеді. Ауыл шаруашылығын қолдау – стратегиялық міндет. Бәйдібек ауданында ауыл шаруашылығын дамыту мақсатында мемлекеттік және жергілікті билік тарапынан жүйелі жұмыстар атқарылып келеді. Бұл бағытта негізінен үш түрлі қолдау түрі көрсетілуде: Қаржылық қолдау. Инфрақұрылымдық және техникалық қолдау. Құқықтық және ақпараттық қолдау.

1. Қаржылық қолдау тетіктері. «Ауыл аманаты» бағдарламасы. Бәйдібек ауданында ауыл тұрғындарын кәсіпке тарту және кооперацияны дамыту мақсатында «Ауыл аманаты» пилоттық жобасы табысты жүзеге асырылуда. Бұл бағдарлама арқылы: 2,5% жеңілдетілген пайызбен несие берілуде; Қаражат жеке кәсіп ашу, мал шаруашылығын дамыту, жылыжай мен шағын өндіріс ашуға бағытталған; Тұрғындар топтасып кооперативтер құруда. Нәтиже: 2023–2024 жылдары жүздеген адам кәсіп бастап, табысын арттырды. Әсіресе жастар мен әйелдер кәсіпкерлігін дамытуда үлкен серпіліс байқалады. Мемлекеттік субсидиялар. Аудан шаруаларына: Тұқым, тыңайтқыш, жанармай үшін; Ауыл шаруашылық техникасы сатып алу үшін; Сүт-ет бағытындағы мал өсіру мен бордақылау үшін; Жем-шөп дайындауға арналған жеңілдіктер беріледі. Аграрлық несие ұйымдары арқылы қаржыландыру. «Аграрлық несие корпорациясы», «ҚазАгроҚаржы» сияқты ұйымдар арқылы фермерлер: Трактор, комбайн, су сорғы, мал қора салу сияқты мақсаттарға лизинг пен несие ала алады; Несие алуға кепілзат қойылымы мен құжат рәсімдері жеңілдетілген.
2. Инфрақұрылым және техникамен қамтамасыз ету. Бәйдібек ауданында ауыл шаруашылығына қажетті инфрақұрылым мен техникалық жағдайды жақсарту да басты назарда. Соның ішінде: Су жүйелері жөнделіп, жаңартылуда. Суармалы жер көлемі ұлғайып келеді, бұл егіншілік өнімділігін арттырады. Жаңа техника мен жабдықтар сатып алынды. Шаруалар трактор, соқа, комбайн, суару жүйесі сияқты техникамен жабдықталуда. Шағын өңдеу цехтары ашылуда. Мал етін, сүтті, май мен астықты өңдейтін кәсіпорындар арқылы өнімнің құны артып, жергілікті жұмыс орындары ашылуда. Қоймалар мен базалар салынуда. Өнімді сақтау мен тасымалдау инфрақұрылымы дамып келеді.
3. Ақпараттық және құқықтық қолдау. Бәйдібек ауданында ауыл шаруашылығын қолдауға бағытталған ақпараттық, оқыту және кеңес беру шаралары да жиі өткізіледі: Агроинженерлер мен ветеринарлар елді мекендерді аралап, кеңес береді; Жастар мен әйелдерге арналған кәсіпкерлік курстар ұйымдастырылады; Шаруа қожалық иелері мен кооператив жетекшілеріне салық, жер, экология, субсидия туралы түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. Кооперация – ауыл дамуының жаңа бағыты. Аудан халқының бірлігі мен ортақ істі бірге атқаруға бейімділігінің арқасында ауыл шаруашылығы кооперативтері құрылып жатыр. Бұл: Техниканы ортақ пайдалану, Жем-шөпті бірлесе дайындау, Мал өнімін ортақ саудалау, Инвестиция мен субсидия алу мүмкіндігін арттырады. Кооперацияның арқасында көптеген кіші шаруашылықтар бірігіп, жүйелі, кәсіби агроқұрылымға айналуда. Қиындықтар мен шешу жолдары. Әрине, ауыл шаруашылығын дамыту жолында кейбір кедергілер де кездеседі: Су тапшылығы (әсіресе, таулы аймақтарда); Техникалық жабдықтардың ескіруі; Нарыққа өнімді жеткізудің қиындығы; Мамандар жетіспеушілігі. Бұған жауап ретінде: Тамшылатып суару технологиясы енгізілуде; Лизинг жүйесі арқылы техника жаңартылып жатыр; Жергілікті жерде шағын сауда орталықтары ашылып, өткізу жолдары кеңейтілуде; Жастарға арналған агробілім беру жобалары қолға алынған. Бәйдібек ауданында ауыл шаруашылығы саласын қолдауға арналған шаралар жүйелі түрде іске асып келеді. Мемлекет тарапынан көрсетілген қолдау мен халықтың еңбекқорлығы біріккенде, ауыл экономикасы дамып, халықтың әл-ауқаты артып отыр. Мал мен егін шаруашылығы – байырғы кәсібіміз ғана емес, бүгінгі күннің де берекесі. Болашақта бұл қолдаулардың көлемі мен тиімділігі артса, Бәйдібек ауданы Түркістан облысының ғана емес, бүкіл елдің аграрлық көшбасшы өңірлерінің біріне айналуы әбден мүмкін.