Түркістанда мемлекеттік қызметшілерге әдеп кодексі талаптарын сақтау туралы семинар өтті

Департаменттің мемлекеттік қызмет саласындағы бақылау басқармасының бас маманы Л. Мырзараимова Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Түркістан облысы бойынша филиалында біліктілігін арттыру курсынан өтіп жатқан мемлекеттік қызметшілер үшін «Әдеп кодексі талаптарын сақтау туралы» семинар өткізді. Кездесу барысында, қызметте де, қызметтен тыс уақытта да әдеп нормаларын қатаң сақтауды басты назарда ұстау керектігін жеткізді. Сонымен қатар, мемлекеттік қызметте болуға байланысты шектеулер және қызметтік міндеттерін орындауға байланысты жағдайларды қоспағанда, ойын мекемесіне барудан тартыну, қызметтік автокөлікті тек қызмет бабында пайдалану, тәртіптік жаза қолдану қағидалары тақырыбында баяндады. Семинар барысында Әдеп кодексі бойынша кейстер талқыланып, мемлекеттік қызмет өткеру саласында сұрақтар қойылып, оларға жауаптар берілді.
Мемлекеттік қызметшілердің әдебі – бұл мемлекеттік қызметкерлердің қызмет бабында және күнделікті өмірде ұстануға тиісті мінез-құлық нормаларының жиынтығы. Бұл нормалар мемлекеттік қызметтің тиімділігін арттыру, халықтың мемлекеттік органдарға деген сенімін күшейту, әрі мемлекеттің беделін қорғау үшін маңызды. Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызметшілердің әдебі мен қызметтік этикасы ҚР заңдарымен және арнайы нормативтік актілермен реттеледі. Мемлекеттік қызметшілердің әдеп нормаларына келесі талаптар кіреді: Адалдық пен әділдік – Мемлекеттік қызметші өз қызметін әділ, заңға сәйкес, адал атқаруға міндетті. Өзіне сеніп тапсырылған мүлік пен ақпаратты дұрыс пайдалану және жеке мүддесін қызметтік міндеттерінен жоғары қоймау маңызды. Халыққа қызмет көрсету – Мемлекеттік қызметшілер өз қызметін халық мүддесіне сай орындап, азаматтардың құқықтарын құрметтеуге, оларға мейірімді және ашық болуға міндетті. Кәсіби жауапкершілік – Мемлекеттік қызметші өз міндетін жоғары кәсібилікпен, жауапкершілікпен және ұқыптылықпен орындауы керек. Конфликттерді болдырмау – Мемлекеттік қызметте мүдделер қақтығысын болдырмау басты шарт. Егер қызметші жеке мүдделер мен қызметтік міндеттер арасында қақтығыс туындаса, оны басшылыққа хабарлауы тиіс. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру – Мемлекеттік қызметшілердің әдебі сыбайлас жемқорлыққа жол бермеуді қатаң талап етеді. Мемлекеттік қызметші жемқорлық әрекеттерден аулақ болуға, заңсыз сыйлықтарды қабылдамауға және қоғамдық қызметтің ашықтығын қамтамасыз етуге міндетті. Қоғаммен байланыс – Мемлекеттік қызметші қоғаммен, бұқаралық ақпарат құралдарымен, басқа ұйымдармен қарым-қатынаста сыпайы, салиқалы болуға және мемлекеттік органның беделін түсірмеуге міндетті. Қазақстанда мемлекеттік қызметшілердің әдебі мен мінез-құлық ережелері Әдеп жөніндегі кеңес арқылы қадағаланады. Бұл кеңес заңнаманы бұзған, әдеп нормаларын сақтамаған қызметкерлерге қатысты тәртіптік шараларды қолдану өкілеттігіне ие.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілерінің Әдеп кодексі – мемлекеттік қызметшілердің қызметтік және жеке өмірінде ұстануға тиіс негізгі мінез-құлық қағидалары мен этикалық талаптарды қамтитын нормативтік құжат. Әдеп кодексі мемлекеттік қызметшілердің мінез-құлқын реттеп, олардың қызметтік міндеттерін адал орындауына, сондай-ақ қоғамның мемлекеттік органдарға деген сенімін нығайтуға бағытталған. Әдеп кодексінің негізгі ережелері мен талаптары: 1. Қызметтік міндеттерді адал орындау: Мемлекеттік қызметшілер өз қызметін адал, жауапкершілікпен орындауға міндетті. Олар заңдылықты қатаң сақтауы керек және өз әрекеттерімен халыққа үлгі болуы тиіс.2. Мүдделер қақтығысын болдырмау
Қызметте жеке мүдделер мен мемлекеттік қызмет мүдделері арасындағы қақтығыстарға жол бермеу маңызды. Егер қызметкер мұндай жағдайға тап болса, ол дереу басшылыққа хабарлауы керек. 3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру: Мемлекеттік қызметшілер сыбайлас жемқорлық әрекеттеріне қарсы тұруға және заңсыз сыйлықтардан бас тартуға міндетті. Жемқорлыққа қатысты кез келген құқық бұзушылықтарға төзімділік танытпау – олардың маңызды борыштарының бірі. 4. Халыққа және әріптестеріне құрметпен қарау: Мемлекеттік қызметшілер азаматтарға және әріптестеріне сыпайы, құрметпен қарауға, кез келген қарым-қатынаста әдепті болуға, азаматтардың құқықтарын құрметтеуге міндетті. 5. Қызметтік ақпаратты сақтау және қорғау: Қызмет бабында алынған ақпаратты сақтау және оны заңсыз пайдалануға жол бермеу – мемлекеттік қызметшілердің міндеті.
6. Қоғамдық орындарда және әлеуметтік желілерде өзін дұрыс ұстау: Мемлекеттік қызметшілер қоғамдық орындарда және әлеуметтік желілерде мінез-құлық этикасын сақтап, мемлекеттің беделіне нұқсан келтірмеуі қажет. 7. Жеке және қоғамдық мүдделерді үйлестіру: Мемлекеттік қызметші өз міндеттерін атқаруда жеке мүддесін қызметтік міндеттерінен жоғары қоймауы тиіс. Қызметтік мүдде – басты орында. 8. Патриотизм және кәсібилік:
Мемлекеттік қызметші елінің патриоты болуы және қызметін кәсіби деңгейде атқаруы керек. Олар үнемі кәсіби білімін жетілдіруге және өз саласында үздік болуға ұмтылуы қажет. Әдеп кодексі мемлекеттік қызметтегі мінез-құлық мәдениетін арттыру, мемлекет пен азаматтық қоғам арасындағы сенімді нығайту мақсатында қабылданған. Кодексті бұзу жағдайында мемлекеттік қызметшілер тәртіптік жауапкершілікке тартылады, оны Әдеп жөніндегі кеңес қадағалайды.
Мемлекеттік қызметшінің Әдеп кодексін бұзуы – бұл қызметтік міндеттерді орындау барысында немесе қызметтен тыс уақыттағы іс-әрекеттерде этикалық қағидалар мен мінез-құлық нормаларын сақтамау жағдайы. Әдеп кодексін бұзу мемлекеттік қызметшінің жауапкершілікке тартылуына және қоғам тарапынан мемлекеттік қызметке деген сенімнің төмендеуіне алып келеді. Мұндай бұзушылықтар мемлекеттік қызметшілердің мінез-құлқына қойылатын негізгі талаптарды орындамау немесе әдеп қағидаларын елемеу нәтижесінде туындайды. Әдеп кодексін бұзудың негізгі түрлері мен мысалдары: 1. Азаматтарға және әріптестерге құрметсіздік көрсету: Мемлекеттік қызметшінің азаматтармен немесе әріптестерімен дөрекі сөйлесуі, құрметсіз қарым-қатынасы әдеп кодексін бұзуға жатады. Әдепті сақтау – халыққа және әріптестерге деген сыпайылық пен құрметтен басталады.
2. Мүдделер қақтығысына жол беру: Егер мемлекеттік қызметші жеке мүддесі мен қызметтік мүддесін үйлестірмей, жеке пайдасын көздейтін болса, бұл кодексті бұзу болып табылады. Мысалы, туыстарының немесе достарының мүддесіне сәйкес шешім қабылдау. 3. Сыбайлас жемқорлық және парақорлық әрекеттерге қатысу: Сыбайлас жемқорлыққа жол беру немесе пара алу әдеп нормаларын бұзумен қатар, заңды да бұзу болып саналады. Мұндай әрекеттер халықтың сенімін жоғалтуға және мемлекеттік қызметтің беделін түсіруге себеп болады. 4. Қызметтік ақпаратты заңсыз пайдалану:
Қызмет барысында алынған құпия ақпаратты заңсыз пайдалану немесе оны үшінші тұлғаларға беру – әдеп кодексін бұзу болып табылады. Мемлекеттік қызметші ақпараттың қауіпсіздігін сақтауға міндетті. 5. Қоғамдық орындарда мінез-құлық ережелерін сақтамау: Мемлекеттік қызметшілер қоғамдық орындарда, әлеуметтік желілерде және баспасөзде өзін-өзі ұстауда әдептілік танытуы керек. Егер қызметші қоғамдық жерде мас күйде немесе әдепке жат әрекеттермен көзге түссе, бұл кодексті бұзу болып есептеледі. 6. Халықтың сенімін жоғалтатын әрекеттер: Мемлекеттік қызметші мемлекеттің, мемлекеттік органның беделіне нұқсан келтіретін әрекеттер жасаса, бұл әдеп кодексін бұзу болып табылады. Мысалы, жалған ақпарат тарату, жалған айып тағу, қоғамдық мүддені ескермеу. 7. Қызметтік міндеттерді немқұрайды орындау: Мемлекеттік қызметшінің өз қызметіне салғырт қарауы, міндеттерін толық орындамауы немесе уақытылы орындамауы да әдеп бұзушылыққа жатады. Бұл жағдай азаматтардың құқықтарын бұзуға немесе қызмет сапасының төмендеуіне әкелуі мүмкін. Әдеп кодексін бұзғаны үшін жауапкершілік: Әдеп кодексін бұзған мемлекеттік қызметшілер тәртіптік жауапкершілікке тартылады. Жауапкершілік шараларының түрлері келесідей болуы мүмкін: Ескерту немесе сөгіс – кішігірім әдеп бұзушылықтар үшін қолданылады; Қызметінен босату – ауыр немесе жүйелі түрде қайталанатын бұзушылықтар үшін; Жемқорлық жағдайында қылмыстық жауапкершілікке тарту – заңды бұзған жағдайда. Әдеп жөніндегі кеңес мемлекеттік қызметшілердің әдеп нормаларын сақтауын бақылап, ережені бұзғандарға қатысты тәртіптік шаралар қолдану туралы шешім қабылдайды. Кодекс ережелерін бұзу мемлекеттік қызметшінің беделіне ғана емес, тұтас мемлекеттік қызметтің имиджіне кері әсер етеді.