Төлеби ауданы әкімдігінің кіші мәжіліс залында аудан әкімі Еркеғали Әлімқұловтың төрағалығымен аппараттық мәжіліс өтті. Мәжіліс күн тәртібінде 6 мәселе қаралып, талқыланды. Арендалық тұрғын-үймен қамту саласындағы атқарылған жұмыстар жайында аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Серғазы Қалдыбаев хабарлады. Төлеби ауданында көпқабатты тұрғын үйлерден 971 пәтер қолданысқа берілсе, ай сайын жалдау құнын төлеуі тиіс 601 пәтердің мемлекетке қарызы 85 млн теңге. 2025 жылдың үш айында 7 млн астам қаржы өндірілді. Мемлекеттік тұрғын үй қорынан пәтер алған азаматтардың оны заңсыз жалға берудің 41 фактісіне орай, құқық қорғау органдарына талап арыз жолданды. Ауыз су саласындағы өзекті мәселелер туралы «Ленгір су» МКК басшысы Арнұр Ермекбай баяндады. Төлеби ауданында 12 елді мекенде ауыз су сапасын жақсартуда туындаған проблеманың шешу жолдары қарастырылды. Ауыз су тапшылығын азайтып, тұрғындардан, мекемелерден ауыз су, жылу жүйесіне қарызды өндіру жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ, аудан аумағындағы су құбырларын жөндеу жұмыстарын жүргізуге бөлінетін қаржыларды игеру мәселесі қаралды.
Мемлекеттік қызмет көрсету саласында атқарылған жұмыстарды аудан әкімі аппараты басшысының міндетін уақытша атқарушы Бейбіт Төлешов таныстырды. 2025 жылы жалпы 5915 қызмет көрсетілді. 3 айда 2 мемлекеттік қызметкерге 4 айыппұл салынды. Мемлекеттік қызметтердің басым бөлігі әлеуметтік қолдау саласына тиесілі, жер қатынастары бөлімінде мемлекеттік қызмет көрсету мерзімі сақталмаған. Инвестиция тарту бағытындағы І-тоқсанның орындалуы туралы аудандық кәсіпкерлік және ауылшаруашылығы бөлімінің басшысы Асхат Райымбеков хабарлады. 2025 жылдың 3 айында негізгі капиталға тартылған инвестиция көлемі 7,046 млрд.теңге, ауыл шаруашылығына тартылған инвестиция көлемі 461,87 млн теңгені құрады. Хаттар, е-өтініш және жеке қабылдауда көтерілген сұрақтарға жауап беру мезгілі жөнінде аудан әкімі аппараты әкімшілік және құжаттандыруды қамтамасыз ету бөлімінің басшысы Алмас Дүйсенбеков хабарлады. Төлеби ауданы әкімінің кеңсесіне 2435 хат келген. “Е-өтініш” арқылы 41 арыз-шағым түскен. Аудан әкімінің жеке қабылдауындағы берілген тапсырмаларды мерзімінде орындамаған, жеке және заңды тұлғалардың өтініштеріне көрсетілген уақытта жауап бермеген, мүлдем хат жолдамаған сала мамандарына шара көру ұсынылды. Құқық қорғау органдарынан келіп түскен ұсынымдар туралы аудан әкімі аппараты заң бөлімі басшысының міндетін уақытша атқаршы Қайсар Ақылбеков баяндады. Күн тәртібіндегі мәселелер толық қаралып, тиісті хаттамалық тапсырмалар берілді. Мәжілісті қорытындылаған аудан әкімі Еркеғали Амантайұлы күн тәртібінде айтылған негізгі мәселелер бойынша аудан әкімінің орынбасарларына, дербес бөлім, мекеме басшыларына нақты тапсырмалар беріп, мәселелердің іске асуын өз бақылауында ұстайтындығын жеткізді.Сондай-ақ, аудан әкімі ауылдық округ әкімдеріне және тиісті бөлім басшыларына, кәсіпкерлікті дамыту, инвестор тарту жұмысын жалғастырып, ауыл тазалығын қамтамасыз ету қажеттігін ескертті.
Түркістан облысына қарасты Төлеби ауданы соңғы жылдары инфрақұрылымдық даму бағытында айтарлықтай жетістіктерге жетіп келеді. Аудан тұрғындарын сапалы және үздіксіз ауыз сумен қамтамасыз ету – жергілікті биліктің басты назарында. 2024 жылы бұл бағытта ауқымды жобалар жүзеге асырылып, аудан халқының 100% орталықтандырылған ауыз су жүйесіне қосылуы жоспарлануда. Ауыз сумен қамту көрсеткіштері. Қазіргі таңда Төлеби ауданындағы 55 елді мекеннің 54-і орталықтандырылған ауыз су жүйесіне қосылған, бұл жалпы көрсеткіштің 98,2%-ын құрайды. Жаңакүш елді мекенінде су құбыры жүргізілуде. Жобаның аяқталуымен аудан халқының 100% ауыз су жүйесімен қамтылуы күтілуде. Су сапасын арттыру және инфрақұрылымды жаңарту. Ауданда ауыз су сапасын жақсарту мақсатында ескірген су жүйелерін жөндеу және ашық су көздеріне су тазалағыш қондырғылар орнату жұмыстары жүргізілуде. 2023 жылы бұл бағытта 1,2 млрд теңге бөлініп, 9 нысан бойынша жаңарту жұмыстары қолға алынды. Олардың ішінде Керегетас, Зертас, Бейнеткеш, Нысанбек және Көктерек (Ленгір) елді мекендеріндегі жұмыстар аяқталса, Диханкөл, Ұзынарық, Алшалы және Жаңажол елді мекендеріндегі жобалар келесі жылға өтпелі болып табылады. Көктерек су тазалау имаратының құрылысы. Ленгір қаласын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету мақсатында Көктерек су тазалау имаратының құрылысы жүргізілуде. Қазіргі кезде 2200 м³ көлеміндегі резервуар мен су тазарту құрылғысы орнатылып, химиялық тазалаудан шыққан кәріздік суды төгетін 100 м³ көлеміндегі септик салынды. Имарат маңы қоршалып, көгалдандыру және жарықтандыру жұмыстары жүргізілуде.Ауыз су инфрақұрылымының жалпы жағдайы. Аудандағы су құбырларының жалпы ұзындығы – 1 226 шақырым, абонент саны – 22 368. Ауыз су желілерінің ұзындығы 15 мың шақырымға жуықтаған. Облыста жаңадан су, газ, электр желілерін тарту және тозған желілерді жөндеу жұмыстары жалғасуда. Бұйыртса, ауыз су бойынша алдағы 3 жылда 202 жоба жүзеге асырылып, тұрғындардың ауыз су саласына қатысты мәселесі шешімін табады немесе жағдайы жақсаратын болады. Төлеби ауданында ауыз сумен қамту бағытында жүргізіліп жатқан жұмыстар – тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған маңызды қадамдар. Жаңакүш елді мекенінің орталықтандырылған су жүйесіне қосылуы және су сапасын жақсартуға бағытталған жобалардың жүзеге асуы ауданның инфрақұрылымдық дамуына оң әсерін тигізеді. Бұл бастамалар болашақта аудан халқының тұрмыс деңгейін көтеріп, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін береді.
Ауыз су – тіршіліктің негізі. Халықты таза әрі қауіпсіз ауыз сумен қамтамасыз ету – мемлекеттің стратегиялық маңызы бар әлеуметтік міндеті. Әсіресе ауылдық және шалғай елді мекендерде ауыз су тапшылығы тұрғындардың денсаулығы мен өмір сүру сапасына тікелей әсер етеді. Сондықтан заманауи технологиялар мен басқару тетіктерін қолдана отырып, ауыз сумен қамтудың тиімді жолдарын қалыптастыру аса маңызды. и1. Су көздерін тиімді пайдалану. Жер үсті және жер асты су көздері. Жер үсті сулары (өзен, көл, су қоймалары) — үлкен көлемде қолжетімді, бірақ тазалау қажеттілігі жоғары. Жер асты сулары — сапасы жақсы, бірақ бұрғылау мен техникалық қызмет көрсету қымбат. Тиімді тәсіл: әр өңірге қолайлы су көзін анықтап, геологиялық зерттеулер негізінде су тұтыну картасын әзірлеу. 2. Су тарту және тарату жүйелерін жаңғырту. Көптеген ауылдық өңірлерде ескі су құбырлары мен тарату жүйелері су шығыны мен ластанудың басты себебі болып отыр. Жаңғырту шаралары: Құбырларды заманауи, ұзаққа шыдайтын материалдарға ауыстыру (пластик, полиэтилен); Автоматтандырылған су қысымын реттеу жүйесін енгізу; Су шығынын есептейтін «ақылды есептегіштерді» орнату. Нәтижесі: су шығыны азаяды, жөндеу жұмыстары мен шығындар төмендейді. 3. Суды тазарту технологиялары. Табиғи су көздерінің көпшілігі тазалаусыз ішуге жарамсыз. Қазіргі заманғы су тазарту әдістері төмендегідей: Тиімді технологиялар: Хлорлау мен ультракүлгін сәулелер арқылы зарарсыздандыру; Кері осмос — судан тұз, ауыр металл мен микроорганизмдерді кетіру; Мембраналық фильтрация — ұсақ бөлшектер мен бактерияларды сүзу. Тиімділік: су сапасы жақсарып, ішек аурулары мен улану қаупі азаяды. 4. Орталықтандырылған және кешенді тәсілдер. Орталықтандырылған жүйе
Бір үлкен тазарту станциясы бірнеше елді мекенге қызмет көрсетеді; Қаржылай тиімді әрі техникалық жағынан бақылануы жеңіл. Кешенді блок-модульдер. Шалғай ауылдарға арналып жасалған автономды су тазарту кешендері; Күн немесе жел энергиясымен жұмыс істей алады; Орнату жылдам, техникалық қызметі жеңіл. Ұтымдылығы: инфрақұрылымы жоқ жерлерге жылдам әрі тиімді шешім ұсыну. 5. Су үнемдеу мәдениетін қалыптастыру
Суды тиімді пайдалану – тек инфрақұрылым мен технологияға ғана емес, адамдардың көзқарасына да байланысты. Мәдени тәсілдер: Мектептерде су ресурстарын сақтау тақырыбында білім беру; Сумен жабдықтаушылар тарапынан тұтынушыларға үнем жайлы ақпарат тарату; Су аққан крандарды жөндеу, қайта өңдеуге болатын сұйықтықтарды пайдалану. Мақсат: әр адам судың құндылығын түсініп, ысырапты азайту. 6. Мемлекеттік қолдау мен жергілікті басқару. Ауыз сумен қамтамасыз ету – тек орталық үкіметтің емес, жергілікті атқарушы органдардың да жауапкершілігі. Тиімді басқару жолдары: Су жүйелерін басқаруды жергілікті су тұтынушы кооперативтеріне беру; Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік негізінде жаңа жобалар енгізу; Қаржыландыруда әділдік пен ашықтықты қамтамасыз ету (бюджет, грант, субсидиялар). 7. Цифрлық мониторинг пен бақылау. Су жүйелеріндегі барлық процестерді цифрлық бақылау – заманауи басқарудың кілті: Қашықтан басқарылатын датчиктер мен есептегіштер; Мобильді қосымшалар арқылы халықтың су сапасы мен көлеміне бақылау орнатуы; Деректерге негізделген шешім қабылдау. Ауыз сумен қамтудың тиімді жолдары – тек құбыр тарту мен сорғы қоюдан ғана тұрмайды. Бұл – кешенді және үйлесімді жүйе. Ол өз ішінде заманауи технологияларды, инфрақұрылымдық шешімдерді, мемлекеттік саясатты және халықтың экологиялық мәдениетін біріктіреді. Қазақстан үшін су тапшылығы мәселесі жыл сайын өзекті бола түскен шақта, әрбір өңір суды ұқыпты тұтыну мен қауіпсіз жеткізуді негізгі мақсат етуі тиіс.
