Бәйдібек аудандық сотында апелляциялық, кассациялық өтініштерді қарау тәртібіне арналған жиын өтті

Бәйдібек аудандық сотының ғимаратында аудан прокуратурасының аға прокуроры А.Тілеужанқызы, аудан әкімінің заңгері және мемлекеттік кірістер басқармасы, білім бөлімі және санитарлық эпидемиологиялық бақылау басқармаларының мамандарының қатысуымен дөңгелек үстел өтті. Іс шарада төраға М.Сәрсенов Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының ұсыныстарын ескере отырып, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 18 мамырдағы №394 Қаулысымен апелляциялық, кассациялық өтініштерді келісуді қараудың жаңа алгоритмі бекітілгенін, аталған алгоритмде келісуге сұрау салуды, оған қоса берілген құжаттарды беру тәртібі, жоғары тұрған мемлекеттік органның келісу туралы шешім шығаруы және оның мазмұны бойынша мәселелер қамтылғанын таныстырып өтті. Яғни, ҚР Азаматтық процестік кодексі 401-бап сот шешімдеріне апелляциялық шағым жасау,прокурорлардың өтінішхаттар келтіру құқығы бойынша заңды күшіне енбеген сот шешімдеріне апелляциялық тәртіппен апелляциялық шағым берілуі, прокурор апелляциялық өтінішхат келтіруге құқылы екенін атап өтті. Сонымен қатар, сот шешіміне апелляциялық шағым жасау құқығы тараптарға, іске қатысатын басқа да тұлғаларға тиесілі. Мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері сот шешіміне апелляциялық шағым жасау құқығын жоғары тұрған органның міндетті түрде келісуімен іске асыратынын атап өтті. Қазіргі уақытта Әділет министрлігімен бірге жоғары тұрған мемлекеттік органмен сот актісіне апелляциялық/кассациялық шағым жасау құқығын келісу туралы өтінішті қарау нәтижесі бойынша шешімінің бірыңғай нысаны мен мазмұнын әзірлеу және бекіту бойынша жұмыс жалғасуда екенін атап өтті. Іс шара соңында төраға М.Сәрсенов дөңгелек үстелге қатысушылардың жаңа өзгерістерге қатысты көптеген сұрақтарына жауап беріп, өзара пікір алмасты.
Апелляциялық сотқа өтініш беру үшін төмендегідей негізгі қадамдарды орындау қажет: Өтініштің себептерін анықтау: Сот шешіміне не үшін қарсы болатыныңызды нақтылаңыз. Апелляциялық сотқа өтініш берудің негізгі себептері: шешімнің заңсыздығы, фактілерді дұрыс бағаламау, процессуалдық құқық бұзушылықтар. Өтініштің формасын дайындау: Апелляциялық өтініш жазбаша түрде, соттың белгіленген формасына сәйкес жазылуы тиіс. Онда: Соттың атауы. Сіздің аты-жөніңіз, мекен-жайыңыз және байланыс ақпараттары. Сот шешімі, оған қатысты өтінішіңіз. Сіз бен қарсы тарап арасындағы істе құжаттарды, дәлелдерді қосу. Өтініштің негіздемесі. Соттан сұрау (шешімді өзгерту, жою, қайта қарау). Құжаттарды жинау: Апелляциялық өтінішпен бірге сотқа тапсыратын барлық қажетті құжаттарды жинаңыз. Бұл құжаттарға сот шешімі, істің материалдары және басқа да растайтын құжаттар кіруі мүмкін. Өтінішті тапсыру: Апелляциялық өтінішіңізді соттың арнайы қабылдау бөлімінде немесе электронды түрде тапсырыңыз. Мемлекеттік бажды төлеу: Апелляциялық өтініш беру үшін мемлекеттік бажды төлеу талап етілуі мүмкін. Төлем көлемі мен тәртібін тексеріңіз. Сот процесіне қатысу: Апелляциялық сот отырысына қатысып, өзіңіздің позицияңызды қорғаңыз.
Кассациялық сотқа өтініш беру үшін келесі қадамдарды орындау керек: Кассациялық шағымның негіздерін анықтау: Кассациялық сотқа өтініш беру үшін, бұрынғы сот шешімі немесе апелляциялық сот шешімімен келіспейтін себептеріңізді анықтаңыз. Негізгі себептер: заңды дұрыс қолданбау, фактілерді бағалаудағы қателіктер, процессуалдық құқық бұзушылықтар. Кассациялық шағымның формасын дайындау: Шағым жазбаша түрде, кассациялық соттың белгіленген формасына сәйкес жазылуы тиіс. Онда: Соттың атауы. Сіздің аты-жөніңіз, мекен-жайыңыз және байланыс ақпараттары. Бұрынғы соттың немесе апелляциялық соттың шешімі. Сіз бен қарсы тарап арасындағы істің материалдары. Шағымның негіздемесі (неліктен шешімді өзгерту немесе жоюды сұрайсыз). Соттан сұрау (шешімді өзгерту, жою, қайта қарау). Құжаттарды жинау: Кассациялық шағыммен бірге сотқа тапсыратын барлық қажетті құжаттарды жинаңыз. Бұған бұрынғы сот шешімі, апелляциялық соттың шешімі, істің материалдары және басқа да растайтын құжаттар кіреді. Шағымды тапсыру: Кассациялық шағымыңызды соттың арнайы қабылдау бөлімінде немесе электронды түрде тапсырыңыз. Мемлекеттік бажды төлеу: Кассациялық шағым беру үшін мемлекеттік бажды төлеу талап етілуі мүмкін. Төлем көлемі мен тәртібін тексеріңіз. Сот процесіне қатысу: Кассациялық сот отырысына қатысып, өзіңіздің позицияңызды қорғаңыз. Шағымның қабылдануын күту: Сот шағымыңызды қарау мерзімін күтесіз. Сот шешімі шыққаннан кейін, оның негізінде әрекет етесіз.
Сотқа шағым беру үшін қажетті қадамдарды орындау керек. Мұнда жалпы нұсқаулық берілген: 1. Шағымның себептерін анықтау
Шағымды қандай себептермен беретіндігіңізді анықтаңыз. Бұл себептер болуы мүмкін: Сот шешімінің заңсыздығы. Фактілерді дұрыс бағаламау.
Процессуалдық құқық бұзушылықтар. 2. Шағымның формасын дайындау. Шағым жазбаша түрде және соттың белгіленген формасына сәйкес жазылуы тиіс. Онда келесі мәліметтер болуы керек: Соттың атауы: Қай сотқа шағым беретіндігіңіз. Сіздің аты-жөніңіз, мекен-жайыңыз және байланыс ақпараттары. Сот шешімі: Бұрынғы соттың шешімі немесе әрекеті. Шағымның негіздемесі: Неліктен шешімді өзгерту немесе жоюды сұрайсыз.
Соттан сұрау: Шешімді өзгерту, жою, қайта қарау. 3. Құжаттарды жинау. Шағыммен бірге сотқа тапсыратын барлық қажетті құжаттарды жинаңыз. Бұған: Бұрынғы сот шешімі. Істің материалдары. Дәлелдер мен растайтын құжаттар. 4. Шағымды тапсыру. Шағымыңызды соттың қабылдау бөлімінде немесе электронды түрде тапсырыңыз. Сотта шағымды қабылдағаныңыз жөнінде квитанция алыңыз. 5. Мемлекеттік бажды төлеу. Шағым беру үшін мемлекеттік бажды төлеу талап етілуі мүмкін. Төлем көлемі мен тәртібін тексеріңіз. 6. Сот процесіне қатысу. Сот отырысына қатысып, өзіңіздің позицияңызды қорғаңыз. Сот сұрақтарына жауап беріңіз және дәлелдеріңізді көрсетіңіз. 7. Сот шешімін күту. Сот шағымыңызды қарағаннан кейін, шешімді күтіңіз. Шешім шыққаннан кейін, оның негізінде әрекет етуіңіз керек.
Апелляциялық шағымды қарау тәртібі әр елдің заңнамасына байланысты ерекшеленуі мүмкін, бірақ жалпы процессуалдық қадамдар ұқсас. Қазақстан Республикасында апелляциялық шағымды қарау тәртібі төмендегідей: 1. Апелляциялық шағымның берілуі. Шағым мерзімі: Апелляциялық шағымды бірінші инстанцияның шешімі шыққан күннен бастап, заңмен белгіленген мерзімде (әдетте 15-30 күн) беру қажет. Шағымның формасы: Апелляциялық шағым жазбаша түрде, заңмен белгіленген формата дайындалуы тиіс. 2. Апелляциялық соттың құзыреті. Апелляциялық сот бірінші инстанцияның шешімінің заңдылығын, негізділігін және әділдігін тексереді. Апелляциялық сот тек жаңа дәлелдер мен фактілерді қабылдамайды, тек бұрынғы сот отырысындағы материалдарды қарайды. 3. Шағымды қарау. Соттың алдын ала отырысы: Апелляциялық сот шағымды қабылдағаннан кейін, алдын ала отырыс өткізуі мүмкін. Бұл отырыста тараптар сотқа шағымның мән-жайларын түсіндіре алады. Сот отырысы: Апелляциялық сот отырысы ашық түрде өткізіледі. Тараптар өздерінің позицияларын қорғайды, сот сұрақтарына жауап береді. 4. Шешімді қабылдау. Апелляциялық соттың шешімі шығарылады. Бұл шешім: Шағымды қанағаттандыру. Шағымды қанағаттандырмау. Бірінші инстанцияның шешімін өзгерту.
Бірінші инстанцияның шешімін жою және істі қайта қарауға жіберу. 5. Шешімнің жариялануы. Апелляциялық соттың шешімі жарияланғаннан кейін, тараптарға жазбаша түрде немесе электронды түрде хабарланады. 6. Шешімге наразылық білдіру. Апелляциялық соттың шешіміне қарсы кассациялық шағым беруге болады, егер тараптар бұл шешімді заңсыз деп есептесе. 7. Апелляциялық соттың шешімі күшіне енеді. Егер апелляциялық соттың шешімі шағымданбаса, ол күшіне енеді және орындалуы тиіс.