Түркістан облысы Мақтаарал ауданының білім бөліміне қарасты Т.Әубәкіров атындағы N43 ЖББМ КММ-де тарих пәнінің мұғалімі Р.Т. Аманованың ұйымдастыруымен “Құқықтық мәдениет және оның маңызы” тақырыбында 9 В сынып оқушыларына құқықтық оқыту сабағын өткізді. Мақсаты:Оқушының құқықтары мен міндеттері туралы білімдерін толықтыру.Оқушыларды адам құқықтарына оқыта отырып,түсініктерін қалыптастыру.Өз міндеттері мен құқықтарын білуге үйрету.Қазақстанның болашағына үлесін қоса білетін білімді де,ізденімпаз ұрпақ етіп тәрбиелеу.
Заң – қоғамның құқықтық тәртібін, құқықтары мен міндеттерін белгілейтін, мемлекеттің немесе басқа да уәкілетті органдардың қабылдаған нормалары мен ережелерінің жүйесі. Заң құқықтық реттеуді қамтамасыз етеді, адамдардың арасындағы қатынастарды, қоғамдағы тәртіпті сақтауды, құқықтық қорғауды және әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз етеді. Заңның негізгі белгілері. Жалпыға бірдейлігі: Заңның нормалары барлық азаматтарға, мемлекеттік органдарға және ұйымдарға бірдей дәрежеде қолданылады. Мемлекеттік күш: Заң мемлекеттің ресми органы (парламент, әкімшілік) арқылы қабылданады және мемлекеттің күшін көрсетеді. Заңды бұзған жағдайда, заңда көрсетілген жауапкершілік туындайды. Нормативтік сипаты: Заң жалпы ережелер мен нормаларды белгілейді, белгілі бір жағдайларда не істеу керек, не болмаса не істеуге болмайтынын анықтайды. Мазмұны: Заңның мазмұны құқықтық нормалар, құқықтар мен міндеттер, сондай-ақ құқықтық қорғау және реттеу механизмі болып табылады. Заңның түрлері. Конституциялық заң: Мемлекеттің негізгі заңын белгілейді, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын, мемлекеттік органдардың құрылымын және олардың функцияларын анықтайды. Әкімшілік заң: Мемлекеттік басқару, қоғамдық тәртіп, азаматтардың құқықтарын қорғау мен әлеуметтік қатынастарды реттейді. Құқықтық қатынастарды реттеу заңдары: Азаматтық, еңбек, отбасылық, қылмыстық, қаржы және басқа да құқықтық салаларды реттейтін заңдар. Халықаралық заң: Мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар арасындағы қатынастарды реттейтін нормалар.Заңның маңызы. Құқықтық тәртіп: Заң қоғамдық тәртіпті, әлеуметтік әділеттілікті және құқықтық қорғанысты қамтамасыз етеді. Әлеуметтік келісім: Заң адамдар арасындағы қатынастарды реттеп, құқықтық қатынастарда теңдік пен әділеттілікті қамтамасыз етеді. Құқықтарды қорғау: Заң адамдардың құқықтарын қорғап, оларды бұзудан қорғау механизмін қамтамасыз етеді. Мемлекеттің тұрақтылығы: Заңның болуы мемлекетте тұрақтылықты, қауіпсіздікті және халықтың құқықтық мәдениетін арттыруға ықпал етеді. Заң – қоғамның құқықтық негізін құрайтын маңызды институт. Заң нормаларының болуы қоғамда тәртіп, әділеттілік және құқықтық қорғауды қамтамасыз етеді. Заңдарды қабылдау, орындау және қорғау – әрбір азаматтың, мемлекеттік органның және ұйымның жауапкершілігі болып табылады.
Заңды бұзбау – құқықтық тәртіпті сақтау, заң талаптарын орындау және қоғамда заңға негізделген қатынастарды қамтамасыз ету мақсатында адамдардың мінез-құлығын реттейтін маңызды қағидат. Заңды бұзбау әр азаматтың, ұйымның және мемлекеттік органның міндеті болып табылады.
Заңды бұзбаудың негізгі себептері. Құқықтық білім: Заңдарды және олардың талаптарын түсіну, құқықтық сауаттылықтың жоғары деңгейі заңды бұзудан сақтайды. Әлеуметтік жауапкершілік: Қоғам алдында жауапкершілікті сезіну, қоғамда тәртіп пен әділеттілікті сақтау. Мемлекеттік бақылау: Мемлекеттік органдардың заңды сақтау мен құқық бұзушылықтарды анықтау және жазалау механизмдері. Тәртіптілік: Жеке адамның тәртіптілігі мен мәдениеті, қоғамда өзара сыйластыққа негізделген қатынастар. Заңды бұзбаудың маңызы. Құқықтық тәртіпті сақтау: Заңды сақтау қоғамдағы құқықтық тәртіпті, тұрақтылықты және қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Әлеуметтік келісімді нығайту: Заңды бұзбау адамдар арасындағы өзара сенім мен сыйластықты арттырады. Құқық қорғау: Заңды сақтау құқық қорғау органдарының қызметін жеңілдетеді, құқық бұзушылықтарды азайтады. Мемлекеттің абыройы: Заңдарды бұзбау мемлекетіміздің құқықтық жүйесінің абыройын, беделін арттырады. Заңды бұзған жағдайда жауапкершілік
Әкімшілік жауапкершілік: Заң бұзушылықтар үшін айыппұл, ескерту, әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодекспен белгіленген басқа да шаралар. Қылмыстық жауапкершілік: Заңды бұзу ауырлатылған жағдайда (мысалы, қылмыс жасаған жағдайда) қылмыстық кодекс бойынша жауапкершілік. Азаматтық жауапкершілік: Заңды бұзу салдарынан зиян келтірілген жағдайда, зардап шеккен тарапқа өтемақы төлеу. Заңды бұзбауға шақыру. Құқықтық білімді арттыру: Заңдарды, құқықтарды және міндеттерді білу, құқықтық сауаттылықты дамыту. Әдептілік: Әрбір азаматтың заңды және этикалық нормаларды сақтау, құқық бұзушылықтардан аулақ болу. Қоғамдық бақылау: Құқық бұзушылықтарға қарсы тұру, қоғамда заңды сақтау мәдениетін қалыптастыру. Заңды бұзбау – азаматтардың құқықтық мәдениеті мен құқықтық сана-сезімінің көрсеткіші. Заңдарды сақтау қоғамда тәртіп пен әділеттілікті қамтамасыз етеді, әрбір азаматтың, ұйымның және мемлекеттік органның міндеті болып табылады. Заңды бұзу құқық бұзушылыққа әкеліп соғуы мүмкін, сондықтан заңдарды сақтау – азаматтық жауапкершілік.
Құқықтық тәртіпті сақтау – қоғамдағы құқықтық нормаларды, заңдарды және ережелерді орындау мен құрметтеуге бағытталған әрекеттер мен принциптер жиынтығы. Бұл тәртіп құқықтық қатынастардың тұрақтылығын, әлеуметтік әділеттілікті және халықтың құқықтық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Құқықтық тәртіптің мәні. Тәртіптілік: Құқықтық тәртіп азаматтардың, ұйымдардың және мемлекеттік органдардың мінез-құлқын реттейді, құқықтық нормаларды орындауға негізделген қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етеді. Әділеттілік: Заңдарды сақтау әлеуметтік әділеттілікті, құқықтардың теңдігін және халықтың құқықтық қорғауын қамтамасыз етеді. Қауіпсіздік: Құқықтық тәртіп адамдар мен қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, құқық бұзушылықтардың алдын алуға ықпал етеді. Құқықтық тәртіпті сақтау жолдары. Құқықтық білім: Азаматтар мен ұйымдардың заңдарды, құқықтарды және міндеттерді түсінуі, құқықтық сауаттылықты арттыру. Оқу, семинарлар, тренингтер арқылы құқықтық білімді насихаттау.
Мемлекеттік бақылау: Мемлекеттік органдардың құқықтық тәртіпті сақтау бойынша бақылау жүргізуі, құқық бұзушылықтарды анықтау және оларды жою. Құқық қорғау органдарының тиімді қызметі. Әлеуметтік жауапкершілік: Азаматтардың құқықтық тәртіпті сақтау туралы жауапкершілікті сезінуі, қоғамда заңды құрметтеу. Өзара құрмет, ынтымақтастық және азаматтық белсенділікті арттыру. Моральдық-этикалық қағидаттар: Құқықтық тәртіпті сақтау этикалық нормалар мен моральдық принциптермен байланысты. Заңдарды сақтаудың әлеуметтік жауапкершілігін түсіну. Құқықтық тәртіптің пайдасы. Құқықтық қорғаныс: Құқықтық тәртіпті сақтау азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға, құқық бұзушылықтардан сақтауға ықпал етеді. Әлеуметтік тұрақтылық: Құқықтық тәртіп қоғамдық қатынастардың тұрақтылығын, құқық қорғау механизмдерінің тиімділігін арттырады. Қоғамдық сенім: Құқықтық тәртіптің болуы қоғамдағы сенімділікті арттырады, халықтың заңдарға және мемлекеттік органдарға деген сенімін күшейтеді. Дамудың негізі: Құқықтық тәртіп экономикалық, әлеуметтік, мәдени және саяси дамудың негізі болып табылады. Құқықтық тәртіпті сақтау – қоғамның тұрақтылығын, әділеттілікті және қауіпсіздікті қамтамасыз етудің маңызды факторы. Бұл әрбір азаматтың, ұйымның және мемлекеттік органның жауапкершілігі болып табылады. Заңдарды сақтау, құқықтық тәртіпті құрметтеу – азаматтық қоғамның дамуы мен әлеуметтік келісімді нығайтуға ықпал етеді.
- Latest
